شناخت و تحليل معماري ايراني و تاثيرپذيري از آن در طراحي معماري (نمونه موردي: دانشگاه يزد)

معـمارى ايرانى را بايد بطور صحـيح از اعـماق تاريخ ايـن سرزمـيـن كهـن مـورد بررسى قـرار داد. معماري ايران، شناسنامه معتبر مردم در اين سرزمين از دورترين ازمنه قديم است. طبيعت اقليمي ايران در اين زمينه تاثيرگذار فرهنگهايي كه با فاتحين و مغلوبين به اين خطه راه گشودند، در اين معماري به بارزترين اشكال خود جلوه كرده است. آداب و رسوم، مراسم مذهبي، روحيه، اخلاقيات، انديشه و عقيده نسلها در معماري ايران انعكاس واضحي دارد. نه تنها در بناهاي عظيم، در ابنيه آثار كوچك هم اين انعكاس را مي‌توانيم دريابيم. آفرينش موجوديت‌هاي معماري آنگاه كه بستر خلق ايران‌زمين باشد، ضرورت انجام پژوهش در ريشه‌ها و اصل‌هاي آن را ناگفته آشكار مي‌سازد به قيد آنكه آفريننده بخواهد در راستاي همان اصل‌هاي جاودانه گام بردارد و از آنها عدول نكند. از سويي به استناد اظهارات برخي از پژوهشگران غربي شكاف فزاينده ميان مردم و محيط‌هاي مصنوع در دنياي امروز كه ايران‌زمين نيز مستثني از آن نيست، موجب عدم الفت و صميمت ميان مردم و كم‌رنگ‌شدن نقش كالبدها به مثابه كانون فعاليت‌هاي فرهنگي و اجتماعي شده است. اين مهم در جوامعي چون جامعه امروز ايران كه ميان فرهنگ سنتي خود و به تبع آن معماري گذشته‌اش و فرهنگ دنياي مدرن و به تبع آن معماري خاص خود وامانده است، عميق‌تر و مهم‌تر است. اگر امروز، ما ايرانيان، به دنبال شناخت معماري گذشته خود هستيم و در فكر آنيم كه ارزش‌هاي نهفته در آن را شناخته و بازآفريني نماييم، گريزي از تغيير رويكردمان به ادراك و شناخت فضاي به ارث‌رسيده‌مان نيست و اين مستلزم حضور در فضا آن‌گونه كه بوده است و تجربه آن به همان نحو اصيلش است، آن گونه كه خلق‌شده و مورد استفاده قرار گرفته است. اين مهم، يعني ادراك فضا با حواس پنج‌گانه، توجه به تجربه زيسته و خاطرات زندگي در آن فضا، شرايط زمينه‌اي، ذهني و مزاج دهر در زمانه‌اي كه آن فضا خلق شده است، آنجا كه خلق فضاي ايراني در دوران پسامدرن و با فناوري روز مطرح است، اهميت بيش‌تري مي‌يابد. هدف از اين مقاله شناختن معماري ايراني و تحليل اصول و ويژگي‌هاي آن و چگونگي استفاده از آن در طراحي‌هاي امروزي مي‌باشد بگونه‌اي كه افراد در آن احساس آرامش و صميميت داشته باشند. در اين پژوهش به بررسي دانشگاه يزد بعنوان نمونه‌اي كه تا حدودي از معماري ايراني در طراحي آن استفاده شده است، پرداخته شده است. روش تجزيه و تحليل اطلاعات بصورت تركيبي از اطلاعات كتابخانه‌اي و مشاهدات ميداني و بررسي نمونه‌هاي منطبق با مفاهيم نظري و تبديل اين مفاهيم به معماري مي‌باشد. نتايج اين پژوهش بيانگر آن است كه استفاده از اصول و ويژگي‌هاي معماري ايراني و بكارگيري ايده و خلاقيت در طراحي معماري با بكارگيري فناوري‌هاي روز، باعث مي‌شود بنايي را خلق كنيم كه در ذهن مردم ماندگار باشد و از آن خاطره، علاقه و جاذبه تاريخي و ريشه‌دار بوجود آيد و از آن بنا هم مانند ديگر تعلقات انسان در طول زندگي او استفاده شود.