بررسي تحولات برگشت تمركز در نظام شهري ايران

در ايران طي نيم قرن اخير، توسعه سرمايه داري در چارچوب اقتصاد متكي به نفت، سبب ركود بخش كشاورزي و رشد سريع شهرها شده است. اين رشد سريع شهرنشيني به صورت متعادل صورت نگرفته، بلكه رشد سريع شهرها مانع رشد شهرهاي كوچك شده است. در نتيجه عدم ارتباط منطقي شهرها در سطوح مختلف موجب ناكارآمدي نظام شهري شده است. هدف اين مقاله بررسي تحولات برگشت تمركز در ايران مي باشد. روش تحقيق قياسي(كمي) بوده از رويكرد توصيفي–تحليلي استفاده شده است. با استفاده از مدل شهرنشيني متغير در سه مرحله شهرنشيني، برگشت تمركز، ضد شهرنشيني مطالعه شده است. داده هاي جمعيتي از سال 1335 تا 1390 از مركز آمار ايران گردآوري شده است و نرخ رشد براي اين سال ها با توجه به طبقات جمعيتي محاسبه شده است. نتايج نشان مي دهند كه نظام شهري ايران از سال 1345 وارد مرحله برگشت تمركز شده است كه مرحله برگشت تمركز در ايران دوبار در سال هاي 1345-1375 و 1385-1390 اتفاق افتاده است. مدل شهرنشيني متغير با روند نظام شهري ايران تطابق ندارد.