بررسي رابطه‌ي بين گرايش به تفكر انتقادي و پذيرش اجتماعي به واسطه هوش اخلاقي در دانشجويان

The Relationship between Critical Thinking Disposition and Social Acceptance with the Mediating Role of Moral Intelligence

هدف از پژوهش حاضر، بررسي رابطه بين مؤلفه‌هاي گرايش به تفكر انتقادي و پذيرش اجتماعي به واسطه هوش اخلاقي بود. اين پژوهش از نوع توصيفي و همبستگي بود. از بين دانشجويان كارشناسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد مرودشت در سال تحصيلي 1395-1394 با استفاده از روش نمونه گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي 300 دانشجو (183 مونث و 117 مذكر) به عنوان نمونه آماري در پژوهش حاضر شركت داده شدند. براي گردآوري داده‌ها از پرسشنامه‌ هوش اخلاقي [1]، پرسشنامه پذيرش اجتماعي [2] و سياهه گرايش به تفكر انتقادي [3] استفاده شد. يافته‌هاي حاصل از تحليل مسير نشان داد كه تمامي مؤلفه‌هاي گرايش به تفكر انتقادي (خلاقيت، بلوغ شناختي و درگيري ذهني) به طور مثبت و معني‌دار هوش‌اخلاقي و مؤلفه‌هاي خلاقيت و بلوغ شناختي گرايش به تفكر انتقادي به صورت مثبت و معني‌دار پذيرش اجتماعي را پيش‌‌بيني مي‌كنند و هوش‌اخلاقي نيز به صورت مثبت و معني‌دار پذيرش اجتماعي را پيش‌بيني مي‌كند. هم‌چنين يافته‌هاي تحليل مسير نشان داد هوش‌اخلاقي در رابطه بين مؤلفه‌هاي گرايش به تفكر انتقادي (خلاقيت، بلوغ شناختي) و پذيرش اجتماعي نقش واسطه‌اي دارد. در ارتباط با اين يافته كه هوش اخلاقي در رابطه بين مؤلفه‌هاي گرايش به تفكر انتقادي (مؤلفه‌هاي خلاقيت و بلوغ شناختي) و پذيرش اجتماعي نقش واسطه‌اي دارد، مي‌توان گفت افراد داراي گرايش به تفكر انتقادي با پرهيز از پيش‌داوري‌ها و قضاوت‌هاي عجولانه اين امكان را فراهم مي‌آورند كه با دريافت اطلاعات و ديدگاه‌هاي موجود راجع به مسائل مختلف بدون سوگيري و باور نادرست بهترين نتيجه را درك و استنباط كنند. اين افراد سعي مي‌كنند كه باورها و گمان‌هايشان درست باشد، به بيان يك قضيه يا وضعيت به طور صادقانه و دقيق توجه داشته باشند و هم‌چنين در تلاشند حرمت و ارزش اشخاص را حفظ كنند. لذا با توجه به اين ويژگي‌ها، اين نوع گرايش فكري باعث افزايش هوش اخلاقي مي‌شود. چرا كه هوش اخلاقي اعتقادات و ارزش‌هاي افراد در تصميماتشان را توصيف مي‌كند و به عنوان چارچوب قوي و قابل دفاع براي فعاليت انسان‌ محسوب مي‌شود. كليدواژه‌ها: مؤلفه‌هاي گرايش به تفكر انتقادي (خلاقيت، بلوغ شناختي و درگيري ذهني)، هوش اخلاقي و پذيرش اجتماعي.

Abstract: The present study was aimed at investigating the relationship between components of critical thinking disposition and social acceptance with mediating role of moral (ethical) intelligence. This study was an applied research which is done in a descriptive-correlation method. Statistical population is consisted of all the students of Islamic Azad University, Marvdasht branch, in 1394-1395. In this study, 300 students (183 female and 117 male students) were chosen as the sample size (statistical sample) using the multi-stage cluster sampling method. In order to collecting data, moral intelligence questionnaire (Lenik Kill, 2005), social acceptance questionnaire (Korvan Marlo, 1982), and the list of critical thinking (Ricketts, 2003) were use. Results showed that the components of critical thinking disposition (innovation (creativity, cognitive maturity and intellectual engagement) can positively and significantly predict the moral intelligence, and moral intelligence can positively and significantly predict the social acceptance, and components including innovation (creativity), cognitive maturity can positively and significantly predict the social acceptance. Results of path analysis also showed that the moral intelligence has an mediating role in the relationship between innovation and cognitive maturity and the social acceptance. About this result that moral intelligence has the mediating role between components of critical thinking disposition (innovation and cognitive maturity) and social acceptance, it can be said that people with critical thinking disposition, can understand the best conclusion by getting available information and viewpoints about various issues and also avoiding prejudices, hasty judgments, orientation and false beliefs. These people attempt to have correct beliefs and thoughts, note to the expression of a theorem or situation honestly, and also preserve the respect and value of individuals. Therefore, with regard to this characteristics, this type of thinking disposition leads to increment of moral intelligence. Because moral intelligence describes the beliefs and values of people in their decisions and is considered as a strong and defendable framework for the human activity.