شيوه هاي پرورش خرد در مثنوي

عقل و خرد، زبان مشترك همه ي انسان ها و نقطه ي اتّكا ي سخن و مبادله ي كلام است. با اين زبان است كه آدمي به برقراري ارتباط مي پردازد ، دليل و استدلال مي آورد و مبنايي براي اثبات عقايد و باورهاي قابل دفاع خود مي يابد.با درنگي بر بن مايه هاي كلام مولوي به عنوان يكي از انديشمندان و صاحبنظران بزرگ در عرصه ي عرفان و تصوف ، درمي يابيم كه مفهوم عقل و درايت در نگاه و نگرش او از جايگاهي بنيادين برخوردار است .اين مقاله با عنوان « شيوه هاي پرورش خرد در مثنوي معنوي » درصدد است تا با مبنا قرار دادن اين نكته كه مولوي براي عقل انسان مراتبي قايل است ؛ با بهره گيري از پژوهش درون متني و ارايه و تحليل داده ها، ضمن يادآوري و تاكيد بر پايگاه ارزشي عقل در انديشه و كلام مولوي ، شيوه هاي پرورش خرد را برشمارد و در نهايت ، به نتايج زير دست يابد.1. انسان قادر است عقول جزوي را ـ كه خداوند به جهت كاربردهاي مختلف در ذات او تعبيه كرده است ـ با پروراندن ، به شكلي يك پارچه و كامل در قالب عقل كلي بريزد.2. انسان مي تواند با پيوند و اتحاد عقل كلي با جوهره ي آفرينش ـ يعني عشق ـ به كمال نسبي و معرفت نهايي دست يابد. 3. شايد كليدي ترين دستاورد اين پژوهش دريافت اين مطلب باشد كه در تمام مواردي كه مولوي سخن از عقل و پرورش آن به ميان آورده ، عقل ديني را در نظر داشته است و از نوع فلسفي آن پرهيز دارد. به بيان ديگر ، تعاليم مولوي در حوزه ي پرورش خرد در قالب پست مدرنيست محض نمي گنجد و مرغ انديشه ي او با هر تگاهي ـ فلسفي ، جامعه شناسانه ، كلامي ، روان شناسانه و ... – در نهايت بر قاف دين مي نشيند و آرام مي گيرد.