برگي ديگر از عرفان خراسان؛ معرفي اجمالي رساله‌اي نو يافته منسوب به ابوعلي دقاق

در اين جستار اثري نو يافته منسوب به ابوعلي دقاق از مشايخ بزرگ تصوف در قرن پنجم هجري معرفي مي‌شود. اين اثر داراي دو بخش فارسي و عربي است و مانند رساله قشيريه و كشف المحجوب شامل مباحثي در تصوف است و سخنان مشايخ بزرگ را دربردارد. اصل اين رساله نسخه‌اي منحصر به فرد است كه در كتابخانه‌ي ظاهريه‌ي دمشق نگهداري مي‌شود. اين رساله تنها اثر مستقلي است كه تاكنون به دقاق نسبت داده‌اند. پيش از اين سخنان او تنها در آثار ديگران انعكاس يافته بود. ابوالقاسم قشيري كه شاگرد و داماد او بوده بيشترين تأثير را از او پذيرفته است و در رساله قشيريه سخنان او را نقل كرده است. بخش فارسي اين رساله به موضوعات گوناگون عرفان و تصوف از قبيل زهد، معرفت، توكل و رضا اختصاص دارد. مشايخي كه سخنان ايشان در اين رساله نقل شده از صوفياني هستند كه قبل از دوران قشيري مي‌زيسته‌اند. بخش دوم رساله كه به زبان عربي است صرفاً سخنان خود دقاق است.