درنگي بر مناظره اي نويافته در ادبيات شيعيِ قبل از عصر صفوي

ادبيات فارسي شيعه در طول تاريخ هرچند در خفا و خوف، اما به¬صورتي مستمر از قرن چهارم تا عصر صفويه جريان داشت و امروزه مي¬توانيم از ميان جُنگ¬ها و دواوين چاپي و خطي با شاعران شيعهاي آشنا شويم كه گاه تنها نامي از آن¬ها در كنار سروده¬هايشان به¬جا مانده است.هم¬چنين در جُنـگ¬هاي شيعي سروده¬هايي منسوب به شاعران نامدار يافت مي¬شوند كه لازمست در درجه اول صحت انتساب آن¬ها به اين شاعران با دلايل سبك¬شناسانه و نيز تحليل محتوايي اشعار مورد ارزيابي قرارگيرد و سپس در صورت اثبات اين انتساب،اين نسخه¬ها در تصحيح دواوين شعري لحاظ گردد. در اين مجال به تحليل و توضيح درباره مناظره¬اي شيعي در قالبي نويافته منسوب به ناصرخسرو مي¬پردازيم كه در دو جُنگ خطي معروف شيعي آمده است. اين مناظره كه ميان امام اول شيعيان اميرالمؤمنين و خليفه اول در اثبات حقانيّت حضرت علي، عليه¬السلام صورت گرفته است از لحاظ ادبي و محتوايي قابل تأمل است و برخلاف بعضي از سروده¬ها در اين مقوله، در كمال ادب، با تكيه بر استدلال منطقي و مستندات قرآني و روايي شكل مي¬گيرد. نويسندگان ضمن مقابله دو نسخه و تصحيح اين سروده در مورد شاعر اين سروده، محتواي اشعار و جُنگ¬هاي شيعي معرفي شده سخن گفته¬اند.