فراگيران عصر شبكه و ضرورت توجه به پارادايم ارتباط ‏گرايي در طراحي آموزشي

در دهه‏هاي اخير، رشد سريع و روز ‌افزون فناوري، منجر به دگرگوني در عرصه‌هاي مختلف زندگي بشر، به ويژه نظام‌هاي آموزشي گرديده است. لذا به نظر مي‏رسد كه نظريه‏هاي غالب رفتارگرايي، شناخت گرايي و سازنده‏گرايي باوجود بازبيني‏هاي فزاينده درباره معناي يادگيري، معناي شناخت و معناي ادراك، ديگر توانايي پاسخگويي به نيازهاي تعليم و تربيت در محيط‏هاي پيچيده كنوني را ندارند. در راستاي پاسخگويي به اين نيازها، زيمنس نظريه ارتباط‏گرايي را كه ريشه در نظريه‏هاي آشوب، خودسازماندهي، شبكه و پيچيدگي دارد مطرح نموده است. در ارتباط‏گرايي اعتقاد بر اين است كه يادگيري فرايند برقراري ارتباط بين گره‏هاست و يادگيري اساساً فرايند شكل‌دهي ارتباط‏ها يا شبكه‏سازي است. هدف اين مطالعه بررسي و تحليل نظريه ارتباط‏گرايي به عنوان پارادايم نوين شبكه‏هاي اجتماعي و ارائه طراحي آموزشي با استفاده از روش پژوهش كتابخانه‏اي است. در اين نوشتار ابتدا به مفاهيم نظري نظريه ارتباط‏گرايي و شكل‏گيري شبكه‏هاي اجتماعي در سه سطح عصبي، مفهومي و بيروني پرداخته شده، سپس جايگاه نظريه ارتباط‏گرايي در طراحي آموزشي مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. در نهايت محقق به اين نتيجه رسيده است كه هرچند اتكاي اين نظريه به دانش ارتباطي (يا دانش توزيع شده)، آن را در قياس با رفتارگرايي، شناخت گرايي و سازنده گرايي از مبناي معرفت شناختي جداگانه‏اي برخوردار كرده است. ولي با اين وجود اين نظريه، هنوز از پشتوانه‏هاي تجربي كافي برخوردار نيست، بنابراين بكارگيري آن به ويژه در حوزه طراحي آموزشي نيازمند پژوهش بيشتري است.