تأثير مراسم آئيني بر ارتقاء پيوندهاي اجتماعي، با احياي قرارگاه هاي مذهبي-آئيني در شهر

بررسي مراسم سوگواري در ايام محرم و مكان هاي اجراي اين مراسم در جوامع شيعه نشين نشان مي دهد كه اين مكان ها مي توانند تأثير بسيار مهمي در هويت بخشي به معماري و شهرسازي اين شهرها داشته باشند. مراسم آئيني سنتي به خصوص تعزيه و شبيه خواني به عنوان عناصر فرهنگي پويا كه از اعتقادات و باورهاي انساني نشأت گرفته، نقش مؤثري در افزايش پيوندهاي اجتماعي افراد ايفا مي كند. نظريه ي پيوند اجتماعي هيرشي به عنوان چارچوب تحقيق، زيرشاخه هاي نظريه ي كنترل اجتماعي بوده و مؤلفه هاي آن، مشاركت اجتماعي، باور، دلبستگي و تعهد است. با توجه به ويژگي هاي فرهنگي كشور ما و به ويژه نقش اسلام و باورهاي ديني، در هويت ملي و اجتماعي ايرانيان، بررسي چيستي و ماهيت ويژگي هاي كالبدي فضاهاي آئيني بديهي مي نمايد. فرض براين است كه فضاهاي آئيني بر ميزان پيوند اجتماعي افراد تأثيرگذار است و باعث افزايش سطح هويت فرهنگي در شهرها مي شود. از اين رو سؤالاتي از اين دست مطرح مي شود كه آيا معماري مي تواند به اعتلاء و باززنده سازي فرهنگ و نمايش هاي آئيني كمك كند؟ معماري فضاهاي آئيني چه تأثيري بر ميزان مشاركت اجتماعي افراد دارد؟ در مقاله حاضر، براساس روش تحقيق توصيفي- تحليلي، بحث در خصوص اينكه فضاهاي آئيني چيست و قرارگاه هاي مذهبي-آئيني مانند حسينيه ها بايد داراي چه مؤلفه هايي باشند، بيان شده است. در ادامه به بررسي شاخص هاي كالبدي حسينيه ها و تطبيق اين شاخصه ها با مؤلفه هاي برقراري پيوند اجتماعي، پرداخته شده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه قرارگاه هاي مذهبي-آئيني چه از نظر عملكردي، چه كالبدي و معنايي، برشهروندان و محيط شهري تأثيرگذارند. لذا ساماندهي به اين فضاها، موجب ارتقاء پيوندهاي اجتماعي مي شوند.