جايگاه هجرت در تكامل و تعالي انسان

مشركين كينه‌توز مكه، از همان آغاز بعثت نبوي خصوصاً پس از علني شدن رسالت آنحضرت، هر روز بر آزار و شكنجه نومسلمانان علي الخصوص ضعفاي آنان مي‌افزودند. بدين سبب، رسولخدا به گروهي از مسلمانان كه در آن هنگام يعني: در سال پنجم هجري بيش از هشتاد درصد را شامل مي‌شدند، دستور مهاجرت به حبشه را صادر فرمود. اين مهاجرت‌ها تا آنجا ادامه يافت كه عاقبت شخص رسولخدا نيز مجبور به دل كندن از وطن و هجرت به مدينه گرديد. گرچه جلاي وطن كاري آسان و مورد پذيرش نيست، ليكن اين امر موجب تعالي مسلمانان و اعتلاي كلمه توحيد گرديد، بطوريكه اگر نگوييم هجرت از ارزشمندترين اعمال مسلمانان است به يقين مي‌توان آن را به عنوان يكي از مهمترين ارزش‌هاي متعالي در مكتب گرانقدر اسلام پذيرفت. يكي از آثار ارزشمند و تبعات اثرگزار هجرت آنكه در سال هفده هجري به دستور اميرالمؤمنين هجرت نبوي سرآغاز تاريخ مسلمين گرديد. در متن مقاله، هجرت مسلمانان را از آغاز ولي به اختصار دنبال و با كلام اميرالمؤمنين در نهج‌البلاغه به پايان مي‌بريم.