غلبه تصوير بر متن در شاهنامه دموت

شاهنامه فردوسي متعلق به موزه دموت به عنوان يكي از شاهكارهاي مهم دوره ايلخاني شناخته شده است. براي بررسي تصاوير اين اثر نفيس دانستن اين نكته اساسي ضروري است كه نقاشي ها و تصاوير اين كتاب علت وجود و بخش اصلي اين شاهنامه به شمار مي آيند. در اين پژوهش ضمن بررسي دلايل اين امر به بررسي ويژگيهاي بارز و ارزشمند موجود در نگاره هاي شاهنامه دموت خواهيم پرداخت. همچنين به اين سوال پاسخ خواهيم داد كه سبك منحصر به فرد به كار گرفته شده در مصورسازي اين نسخه حاصل چه فرايندي مي باشد. در شاهنامه دموت به صورت بارزي با تصاوير انساني پر رنگ تر و جلوه-گرتر از نسخه¬هاي مشابه پيشين روبرو هستيم، اما در مورد فضاي كلي و پس زمينه وضعيت ديگري حاكم است كه ناشي از الهام گيري نگارگر از فضاسازي هاي هاي نرم و رنگ هاي ملايم نقاشي هاي چيني است. همنشيني اين دو سبك اجرايي در نگاره هاي شاهنامه دموت به شكل بسيار چشم نواز و متعادلي مشاهده مي شود كه خود بيانگر تبحر و شناخت بالاي خالق اين تصاوير است. عناصر موجود در داستانها معمولا در كادر بزرگ و مستطيل شكلي قرار گرفته اند و فضاي زيادي را در صفحه اشغال ميكنند. به شكل كاملاً واضحي در تمامي نگاره¬هاي اين شاهنامه ويژگيهاي تصوير نگاري برساختار كلي صفحات غالب است. پرداختن و به تصوير كشيدن حالات و عواطف انساني و سعي در نمايش احساسات شخصيت هاي مربوط به داستان هاي مختلف شاهنامه كه در اين نسخه به طور خاص به آن پرداخته شده، دستاوردي كاملاً نو و جديد براي تصويرنگاري هاي آن دوران بوده است. مجموع اين ويژگي¬ها شاهنامه دموت را در جايگاه اثري بسيار مهم و حياتي در هنر نقاشي ايران مطرح مي¬كند.