عدالت ترميمي و بزهكاري در عدالت كيفري

نقش بزه‌ديدگان در فرايند عدالت كيفري همواره طي تحولات صورت گرفته در نظام كيفري پررنگ‌تر گرديده است، به طوريكه رويكرد حقوق كيفري مجرم مدار به تدريج به سمت حقوق كيفري بزه ديده مدار متمايل گرديده است. اين امر شايد به دليل سهم انكارناپذير بزه‌ديده و لزوم توجه به آن جهت تحقق هر چه بيشتر عدالت كيفري و همچنين ضرورت تلاش براي فراهم نمودن تشفي خاطر و ارضاي نيازهاي بزه ديده‌گان از جرم مي‌باشد. عدالت ترميمي رويكرد جامعي نسبت به منافع بزه ‌ديده، بزهكار و جامعه است، اين رويكرد جديد از عدالت كيفري تحت وصف و نام واحدي توصيف نمي‌شود و اطلاق يك عنوان براي تسميه اين جنبش نمي‌تواند مفاهيم و محدوده‌ها و افق‌هاي آن را به خوبي توصيف نمايد اصطلاحات متعددي در سرتاسر جهان براي تبيين اين رويكرد بكار مي‌رود نظير: عدالت محلي، عدالت غيررسمي، عدالت سبز، عدالت عقلاني، عدالت التيام دهنده، عدالت انساني و مردمي، عدالت پويا و... ولي شايع ترين عنوان همان عدالت ترميمي است. براساس همين رويكرد، عدالت ترميمي با تاكيد بر فراهم نمودن امكانات جبران خسارت از بزه‌ديدگان و به ياري طلبيدن جامعه مدني در كنار دولت جهت نيل به اين هدف، جلوه‌اي از سياست جنايي مشاركتي را به تصوير كشيده است. در اين مقاله به بيان و تشريح اهميت جبران خسارت از بزه ديده‌گان، كاركردهاي عدالت ترميمي، لزوم انجام اصلاحات تدريجي در نظام عدالت كيفري، و فراهم نمودن ساز و كارهايي به منظور بزه ديده مدار نمودن حقوق كيفري البته بدون آنكه از بزهكاران غفلت شود و اساساً بررسي امكان تغيير الگو و جايگزين نمودن عدالت ترميمي با عدالت كيفري سركوبگر و پيامدهاي ناشي از آن مي‌باشد.