شبيه سازي نوسانات تراز آب درياي خزر با استفاده از برنامه ريزي بيان ژن، شبكة تصميم گيري بيزين و شبكة عصبي مصنوعي

اثرات تغيير تراز آب درياي خزر به عنوان بزرگ ترين پهنة آبي محصور در خشكي، روي فرآيند هاي فيزيكي هم چون تبخير، چرخة آب و رسوب گذاري، روي فعاليت هاي زيستي هم چون اكولوژي ساحلي و روي فعاليت هاي انساني، هم چون صنايع دريايي بسيار گسترده است. آگاهي از اين نوسانات در بررسي مسائل فوق بسيار حائز اهميت است. روش هاي مختلفي هم چون شبكة عصبي مصنوعي، برنامه ريزي بيان ژن و مدل شبكة تصميم گيري بيزين براي پيش بيني تغييرات تراز آب سطح آب دريا كاربرد دارند. ارائة معادلة رياضي بين متغير وابسته و ساير متغيرهاي مستقل در مدل برنامه ريزي بيزين همچنين ارائة يك روش حل صريح بين مولفه هاي ورودي و خروجي در روش برنامه ريزي بيان ژن، اين الگوريتم ها را به ابزاري قوي و مناسب براي حل مسائل مدل سازي تبديل مي كند. در پژوهش حاضر از روش هاي برنامه ريزي بيان ژن، مدل شبكة تصميم گيري بيزين و همچنين از شبكة عصبي مصنوعي براي پيش بيني نوسانات تراز آب درياي خزر استفاده شده است. از داده هاي ماهانة نوسانات تراز آب درياي خزر از سال 1359 تا سال 1392براي شبيه سازي استفاده شد. براي ارزيابي مدل ها از نمايه هاي ضريب تبيين (R2) و جذر ميانگين مربعات خطا (RMSE) استفاده شد. نتايج حاصل حاكي از دقت مطلوب برنامه ريزي بيان ژن با R2 = 0.875 و RMSE = 6.556 (cm) و مدل شبكة تصميم گيري بيزين با R2 = 0.877 وRMSE = 6.596 (cm) نسبت به شبكة عصبي مصنوعي با R2=0.879 وRMSE=59.041 (cm) در شبيه سازي نوسانات سطح آب مي باشد.