بررسي الگوهاي همديد موجد دوره هاي ترسالي به منظور مديريت بحران آب در ايران مركزي

بحران آب در چند دهه اخير به عنوان يك چالش پراهميت، زيست انساني و جانوري به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك در ايران مركزي را با مخاطره جدي مواجه كرده است. از اينرو در اين پژوهش جهت شناخت الگوهاي گردش جوي مسبب ايجاد دوره هاي مرطوب، از روش تحليل مولفه هاي مبنا و تحليل خوشه اي استفاده گرديد. بدين جهت دوره هاي ترسالي طي دوره آماري 30 ساله (2011 - 1982) در سطح شش ايستگاه همديد استان هاي كرمان، يزد و اصفهان كه داراي دوره آماري مشترك بلند مدت بودند با استفاده از نمايه استاندارد بارش محاسبه شد. يافته هاي تحليل مولفه‌ مبنا نشان داد كه با هشت مؤلفه مي‌توان 94 درصد تغييرات داده هاي ارتفاع ژئوپتانسيل را تبيين نمود. بنابراين مولفه‌ي نخست با 3 /62 درصد ظهور نشان دهنده ي حاكميت پرفشار قطبي و سيبري در دوره ي سرد سال است و باقيمانده مولفه‌ها نشان دهنده ناپايداري هاي جوي است كه از سمت درياي مديترانه، درياي سياه و درياي سرخ به درون منطقه رخنه مي‌كنند. نتايج واكاوي خوشه اي نشان داد كه دو الگو با فراواني 28 درصد و 15 درصد احتمال ريزش بارش در منطقه وجود دارد. بنابراين الگوي گردشي تراز مياني جو نشان مي دهد كه با استقرار ناوه‌اي عميق در شرق درياي مديترانه و درياي سرخ و قرارگيري شرق ناوه بر روي منطقه‌ي پژوهش و همزمان در تراز دريا كانون كم فشاري بر روي منطقه حاكم مي شود كه باعث رخداد بارش مي‌شود اين آرايش الگوي گردشي سبب برون رفت منطقه از خشك سالي مي شود.