اخلاق فنّاوري اطّلاعات و بازشناسي قلمروِ حريم خصوصيِ خانواده ايراني-اسلامي

فنّاوري اطّلاعات به عنوان يكي از علوم نوظهور و به مثابه بستري مناسب براي ارتباطات فردي و اجتماعي و همچنين تبادل اطّلاعات مختلف به شمار مي آيد. از ديگرسو، حريم خصوصي، قلمروي از زندگي هر فرد است كه انتظار معقول دارد ديگران بدون رضايت او وارد آن نشوند و يا دست كم به اطّلاعات آن قلمرو دسترسي نداشته باشند. همچنين اخلاق، عنوان شاخه اي از علوم انساني است كه در آن از ارزش خوي و رفتار آدمي بحث مي شود؛ به طوري كه بحث از نگرشي تاريخي بر كشف عوامل و علل طبيعي خوي و رفتار نيست؛ بلكه مطالعه آن هاست از اين حيث كه هر يك در نظام ارزشي معين، از چه جايگاهي برخوردارند. به باور پژوهش گران، از ورود فنّاوري اطّلاعات به ايران حدود ربع قرن مي گذرد؛ بر اين اساس، خانواده ايراني- اسلامي به عنوان يك جامعه قابل اعتنا، بر مبناي مؤلفه هاي ملي و ديني در برابر اين بستر فراگير ارتباطي و پديده نوين اطّلاعاتي، از خود واكنش هاي متفاوتي نشان مي دهد كه علاوه بر حوزه IT و برخي گرايش هاي علوم انساني مانند حقوق و جامعه شناسي و روان شناسي و سياست؛ از منظر فلسفي و اخلاقي، موضوعي درخور واكاوي است. با امكان دسترسي كاربران به بسياري از وسايل پيشرفته كه قادر به جمع آوري، ضبط و نگه داري حجم انبوهي از اطّلاعات مربوط به حريم خصوصي هستند، مجال اين تحقيق فراهم مي آيد كه اخلاق فنّاوري اطّلاعات تا چه ميزان در پاسداشت حريم خصوصي به عنوان يك ارزش اخلاقي و مورد قبول عرف ديني و نه لزوما يك اصل حقوقي، در جوامع جهاني و به ويژه خانواده هاي ايراني-اسلامي كوشيده است؟ پژوهش پيش رو كوشيده تا با روش توصيفي-تحليلي و بر مبناي داده هاي نظري به پرسش مذكور پاسخي روشن دهد. نتيجه آن كه با ورود فنّاوري اطّلاعات در جوامع جهاني و كشف اطّلاعات محرمانه اي كه به آساني در معرض رهگيري و نظارت ديگران قرار مي گيرد؛ به طوري كه شخص ديگري غير از دريافت كننده پيام مي تواند به آن اطّلاعات دسترسي داشته و از مفاد آن آگاهي يابد؛ جامعه ايران و خانواده هاي ايراني- اسلامي نيز به جهت پيشينه زماني اندك مواجهه با اين پديده، از آسيب هاي مختلف آن بركنار نبوده و به رغم بازشناسي قلمرو حقوقي اين زمينه و تدوين منشور حقوق شهروندي و نيز سند راهبردي نطام جامع فنّاوري اطّلاعات ج.ا.ايران، همچنان تعريفي كاربردي از مفهوم حريمِ خصوصيِ اخلاق محور، وجود ندارد.