بررسي توتم و تابو در حكايت «شتر و شير پرهيزگار» مرزبان نامه

بشر از ديرباز تاكنون، سير تكامل عقلاني و جسماني خود را مي پيمايد. تحول عقايد او نيز در اين سير تكاملي ديده مي شود. بعضي از اين عقايد شامل ممنوعيت هايي است كه شكستن آنها با مجازات شديدي همراه است كه از آنها تحت عنوان تابو ياد مي شود. پيوند ادبيات با عقايد ديني ومذهبي نيز غيرقابل انكار است. از اين رهگذر متون كهن ادبي ما كه مستقيماً با عقايد ديني و مذهبي مرتبط است نشان دهنده ي اين است كه توتم و تابو كه يكي از نظام هاي اجتماعي و روان شناختي بشر مي باشد، دربعضي از آنها جريان دارد. مرزبان نامه ي سعدالدين وراويني يكي از اين متون است. در اين مقاله سعي شده است توتم و تابو در يكي از حكايت هاي مرزبان نامه كه از مهم ترين و اصيل ترين متون كهن ماست، بررسي شود. حكايت «شتر و شير پرهيزگار» از باب هشتم مرزبان نامه از اين نظر حائز اهميت است كه مورد تحليل قرار گرفته است. با بررسي اين حكايت براساس توتم و تابو مشخص شده است كه شير به عنوان توتم حيوانات مورد تقدّس و احترام است. تابو آنها نيز پرهيز از خون ريختن و گوشت خوردن است كه اگر نقض شود با مجازات شديد ازطرف تمام افراد قبيله مواجه مي شود؛ همان گونه كه خرس را كه قصد شكستن اين تابوي را داشته است به مجازات خود مي رسانند.