بررسي نقش گفت‌وگو در داستان بهرام‌گور و كنيزك از حيث نمايشي

داستان بهرام و كنيزك به عنوان يكي از روايتهاي آغازين هفت پيكر، داستاني فرعي است كه به دليل بهره‎مندي از عناصر داستاني لازم، مي تواند روايتي مستقل از مجموعه ي هفت پيكر تلقي شود؛ منظور از عناصر داستاني طرح، شخصيت، گره گشايي و گره افكني، آغاز، ميانه و پايان است كه در تمام آثار داستاني متعارف، يافتني هستند. در اين مقاله تلاش بر آن است تا به عناصري پرداخته شود، كه بهرام و كنيزك را از روايت داستاني محض متمايز مي كنند و به آن وجهي نمايشي مي بخشند؛ بدين منظور بر كاركرد گفت وگو تأكيده شده است. گفت وگو به عنوان يكي از مهم ترين عناصر نمايشي، نقش مهمي در فضاسازي،گسترش پيرنگ و تحول شخصيت ها در آثار نمايشي دارد. در بهرام وكنيزك سراينده ، به جاي ارائه ي گزارش صرف از ماوقع داستاني، شخصيت ها را به گفت وگو وامي‎دارد و با اين كار به فضاسازي، شرح كنش و پيشرفت رويداد ها مي پردازد. از سوي ديگر چنانچه توصيفات نظامي در اين داستان را معادل توضيح صحنه هاي نمايشي بدانيم و با حذف توصيفات شاعرانه، داستان را به كنش هاي كلامي تقليل دهيم، به اثري شبه‎نمايشي دست خواهيم يافت. مخاطب نيز طرح، كنش ها و حتي جهان بيني شاعر را از خلال گفتار اشخاص داستاني درمي يابد؛ خصيصه اي كه موجب قرابت اين داستان به نمايش‎نامه مي-شود. در اين پژوهش، پس از بررسي كنش هاي داستاني كه دريك توالي خطي رخ مي-دهند، نقش و كاركرد گفت وگو در انتقال كنش ها، پيشرفت طرح و پردازش شخصيت مورد ارزيابي قرار خواهند گرفت .