مقايسه سلامت روان معلولين حسي ورزشكار و غير ورزشكار

مطالعات بسياري به بررسي سلامت روان ورزشكاران و غير ورزشكاران پرداخته اند. براي مثال بايدل و همكاران در يك مطالعه مروري بيان كردند ورزش و فعاليت بدني در پيشگيري از بيماري هاي رواني و ارتقا سلامت رواني نقش به سزايي دارد [1]. اگرچه مطالعات كمتري در زمينه تاثير ورزش بر سلامت روان معلولان انجام شده است اما تحقيقات موجود بيانگر سلامت روان بهتر معلولان ورزشكار نسبت به معلولان فاقد فعاليت بدني است. براي مثال پورسلطاني و همكاران در مقايسه سلامت روان معلولان جسمي حركتي ورزشكار و غير ورزشكار بيان كردند معلولان ورزشكار نسبت به غيرورزشكاران در چهار خرده مقياس سلامت عمومي وضعيت بهتري دارند [2]. بيشتر مطالعات انجام شده در زمينه تاثير فعاليت بدني بر سلامت روان معلولان، در جامعه معلولان جسمي حركتي انجام شده است و معلولان حسي كمتر مورد توجه قرار گرفته اند. معلولان حسي معمولا از نظر حركتي داراي محدويت هاي مستقيم نيستند ولي وجود معلوليت در تمام يا بخشي از ارگان هاي حسي باعث كاهش تسلط بر توانايي هاي حركتي مي شود. لذا باتوجه به فقدان مطالعه اي جامع در زمينه تاثير فعاليت بدني و ورزش بر سلامت روان معلولان حسي؛ اين مطالعه در نظر دارد به بررسي مقايسه سلامت روان معلولين حسي ورزشكار و غير ورزشكار بپردازد. روش شناسي: آزمودني هاي پژوهش حاضر را 120 نفر از معلولين حسي شهر تهران شامل 60 نفر ورزشكار و 60 نفر غير ورزشكار تشكيل داده اند. هر گروه شامل 30 نفر نابينا و 30 نفر ناشنوا بود. گروه ورزشكار به طور متوسط 3 جلسه در هفته به انجام فعاليت هاي ورزشي رشته ورزشي خود مي پرداختند. ابزار مورد اندازه گيري در تحقيق حاضر پرسشنامه استاندارد شده سلامت روان GHQ بود اين پرسشنامه حاوي 28 سوال است و چهار خرده مقياس سلامت جسماني، اضطراب و اختلال خواب، كاركرد اجتماعي و افسردگي را اندازه گيري مي نمايد. نجفي و همكاران اعتبار نسخه فارسي اين پرسشنامه را با روش آزمون -بازآزمون 85 درصد به دست آوردند. يافته ها: آزمون يو من ويتني نشان داد كه ورزشكاران معلول حسي در مجموع سلامت روان بالاتري (42/3=Mdn) نسبت به معلولان غير ورزشكار داشته اند 711/5=Mdn=78/6) (P=42/3 U). همچنين همانگونه ورزشكاران معلول حسي در چهار خرده مقياس سلامت جسماني (0/001=P)، استرس و اضطراب (0/001=P) و اضطراب و افسردگي (0/003=P) سلامت روان بهتري نسبت به معلولان حسي غير ورزشكار دارند. اما در خرده مقياس كار كرد اجتماعي تفاوت معني داري بين دو گروه مشاهده نشد (0/28=P). بحث و نتيجه گيري: براساس يافته هاي پژوهش حاضر، سلامت روان افراد معلول ورزشكار حسي (بينايي و شنوايي) نسبت به همتايان غير ورزشكارشان بهتر است. محققان نتايج مشابهي را گزارش نموده اند. ماسون و هلت در يك مطالعه مروري بيان كردند ورزش و فعاليت بدني مي تواند از طريق افزايش خودكارآمدي، افزايش اعتماد به نفس و كاهش استرس به بهبود سلامت روان افراد كمك نمايد. فعاليت بدني مي تواند به طور بنيادي روي مولفه هاي رواني افراد تاثير مثبت داشته باشد. اتلانتيس و همكارانش در پژوهش خود به اين نتيجه رسيدند كه ورزش و فعاليت بدني در بهبود سلامت رواني و خلق خوي افراد تاثير قابل ملاحضه اي داشته است. نكتل (2010) در پژوهش اظهار داشت ورزش از طريق تعداد مكانيسم هاي رواني، از جمله افزايش خود كارآمدي، عزت نفس، فعال سازي رفتاري، احساس موفقيت، اعتماد به نفس و جلوگيري از خلق و خوي منفي سلامت روان را تحت تاثير قرار مي دهد [3].