مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اثر بازي‌هاي بومي محلي و برنامه اسپارك بر برخي توانايي‌هاي ادراكي

چكيده فارسي :

مقدمه: يكي از موضوعات مهم در پژوهش‌هاي اخير، رشد مهارت‌هاي ادراكي - حركتي مي‌باشد؛ زيرا مهارت‌هاي ادراكي - حركتي پايه و اساس مهارت‌هاي پيشرفته ورزشي مي‌باشد. رشد حركتي اساساً زماني مورد توجه قرار مي‌گيرد كه اختلال يا ناكارآمدي حركتي بروز كند. پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثر بازي‌هاي بومي محلي و برنامه حركتي اسپارك بر برخي فعاليت هاي ادراكي - حركتي دختران كم توان ذهني زير 14 سال انجام شد، تا اثر بخشي مداخلات بومي در قياس با برنامه اي غير بومي بر بهبود مهارت‌هاي ادراكي - حركتي مورد بررسي قرار گيرد. روششناسي: پژوهش حاضر نيمه تجربي و شامل طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون با دو گروه بود. به منظور انجام اين پژوهش 32 نفر دانش آموز 10 تا 14 ساله كم توان ذهني كه از سلامت كامل جسمي برخوردار بودند به صورت هدفمند انتخاب شدند. سپس دانش‌آموزان براساس نمره پيش‌آزمون به دو گروه (بازي‌هاي منتخب بومي محلي و برنامه حركتي اسپارك) با شرايط يكسان تقسيم شدند. هر دو گروه به مدت 6 هفته و در هر هفته 3 جلسه 45 دقيقه به اجراي برنامه‌هاي مداخله‌اي پرداختند. در نهايت يك هفته پس از اتمام جلسات مداخله، هر دو گروه با استفاده از آزمون لينكلن - اوزرتسكي در پس-آزمون (تعادل ايستا، تعادل پويا، چالاكي دستان و هماهنگي ريتميك) مورد ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از آزمون تحليل كواريانس- آنكوا (ANCOVA) در سطح معني داري 05/0=α با استفاده از نرم افزار كامپيوتري (SPSS) انجام شد. نتايج: يافته‌هاي تحقيق نشان داد؛ الف) در آزمون‌هاي چالاكي دستان و هماهنگي ريتميك گروه بازي‌هاي بومي محلي نسبت به برنامه حركتي اسپارك به طور معني‌دار عملكرد بالاتري داشت (05/0p≤). ب) در آزمون تعادل ايستا برنامه حركتي اسپارك نسبت به بازي‌هاي بومي محلي به طور معني‌دار عملكرد بالاتري داشت (05/0p≤). ج) در آزمون تعادل پويا هيچ تفاوتي بين دو گروه مشاهده نشد و هردو برنامه حركتي اسپارك و بازي‌هاي بومي محلي بصورت معني‌داري موجب بهبود عملكرد حركتي گرديدند. بحث و نتيجهگيري: نتايج نشان داد كه هر دو مداخله بازي‌هاي بومي محلي و برنامه حركتي اسپارك موجب بهبود چشمگيري در عملكرد و توانايي‌هاي ادراكي - حركتي كودكان كم توان ذهني مي‌شود، كه در اين ميان گروه بازي‌هاي بومي محلي توانست در برخي از آزمون‌ها (چالاكي دستان و هماهنگي ريتميك) نسبت به برنامه حركتي اسپارك پيشي بگيرد. اين بدان معني است كه با شناخت صحيح فرهنگ يك جامعه و تحليل دقيق بازي هاي بومي محلي آن مي توان برنامه هاي مداخله اي را طراحي نمود كه حتي در برخي موارد اثربخشي بالاتري نسبت به برنامه هاي خارجي داشته باشد. بر اساس نتايج حاضر به پژوهشگران و درمانگران محترم پيشنهاد مي‌شود، با رعايت ملاحظات علمي و نگرشي خاص نسبت به بازي‌هاي بومي محلي و نيز با استفاده از نظرات و تجربيات پيشكسوتان اين زمينه در بهبود بخشيدن و ترويج هرچه بيشتر اين بازي‌ها جهت مرتفع كردن مشكلات ادراكي حركتي كودكان تلاش نمايند.