اثر چشم‌برتري بر مهارت‌هاي بينايي مردان تيرانداز

مقدمه: انسان‌ها در رفتارهاي حركتي خود شديداً به دستگاه بينايي و حس حركت متكي هستند و بي‌شك نقش اين اطلاعات در كنترل حركتي بسيار با اهميت است. بنابراين جاي تعجب نيست كه محققان به دليل اهميت آشكار بينايي در اجراي وظايف حركتي تلاش كرده‌اند تا كارايي بينايي را با رفتار حركتي مرتبط سازند. تحقيق در مورد چشم برتري و عملكرد حركتي ثابت مي‌كند كه چشم برتري اثرات معيني بر بعضي از جنبه‌هاي رفتار حركتي دارد. ورزش تيراندازي يكي از پيچيده‌ترين ورزش‌ها از نظر علمي است. اين ورزش نه تنها به شرايط بدني و رواني مساعد نيازمند است، بلكه نيازمند اين است كه خطاي چشم تيرانداز حداقل باشد. لذا شناخت متغيرهايي كه بتواند بر اثربخشي عملكرد تيراندازان مؤثر ياشد اهميت زيادي خواهد داشت. بنابراين هدف از پژوهش حاضر بررسي اثر چشم‌برتري بر مهارت‌هاي بينايي مردان تيرانداز مي‌باشد. روششناسي: پژوهش حاضر از نوع علي- مقايسه‌اي است. بدين منظور 50 مرد تيرانداز شهرستان شيراز به طور تصادفي انتخاب شد. در اين پژوهش از كارت سوراخ‌دار براي تعيين چشم برتر تيراندازان و آزمون بينايي ورزشي ويلسون و فالكل (2004)، كه مهارت‌هاي بينايي از قبيل (تمركز، رديابي، وِرژنس، توالي، هماهنگي چشم- دست و تجسم) را مي‌سنجد، استفاده گرديد. نتايج: نتايج حاصل از آزمون آماري تي مستقل با (05/0≥p) از بين شش مهارت بينايي، تفاوت معني‌داري را در دو مهارت: رديابي(02/0p=) و توالي (04/0p=) بين مردان تيرانداز نشان داد، به بيان ديگر عملكرد مردان تيراندازي كه چشم برتر آن چشم چپ بود نسبت به راست چشم‌ها در مهارت رديابي بهتر بود. امّا در مهارت توالي نتيجه عكس مشاهده شد به عبارت ديگر راست چشم‌ها بهتر از چپ چشم‌ها بودند. بحث و نتيجهگيري: با توجه به نتايج پژوهش حاضر و وجود تفاوت معنادار در اجراي برخي مهارت‌هاي بينايي مي‌توان چنين نتيجه‌گيري كرد كه چشم برتري نقش مهمي بر عملكرد تيراندازان در اين رشته‌ي ورزشي خواهد داشت. اما با توجه به نتايج حاصل از پژوهش حاضر مي‌توان چنين استنباط كرد كه در اجراي يك مهارت ورزشي مانند تيراندازي نقش عوامل ذاتي و پايدار در كنار ساير قابليت‌هاي حركتي بسيار اهميت دارد. بر طبق آمار به دست آمده 90 درصد افرادي كه با چشم راست نشانه‌روي مي‌كنند با دست راست نيز تيراندازي مي‌نمايند يا با دست چپ كه تيراندازي مي‌كنند با همان چشم چپ نيز نشانه‌روي مي‌كنند. فقط حدود 10 درصد از افراد با چشم چپ، دست راست يا چشم راست، دست چپ نشانه‌روي مي‌كنند. در تيراندازي بهترين وضعيت آن است كه با همان چشمي كه نشانه‌روي مي‌كنند با همان دست نيز تيراندازي كنند. براي رفع اين مسئله به مربيان اين رشته توصيه مي‌شود تا با نگرشي عميق‌تر بر چنين عواملي، نسبت به آموزش و تربيت حركتي ورزشكاران اقدام نمايند؛ گرچه تفاوت‌هايي در نگرش مربيان ورزش تيراندازي نسبت به استفاده از چشم و دست در اجراي رشته‌هاي مختلف تيراندازي و جود دارد، اما پيشنهاد مي‌شود تيراندازان مبتدي قبل از شروع به كار چشم برتر خود را بياند. چرا كه در اين ورزش تمرين با چشم برتر بسيار اهميت دارد و اين موضوع باعث مي‌شود تا تيراندازان بتوانند به خوبي نشانه‌روي كنند.