تأثير يك دوره برنامۀ تمرين مهارت‌هاي روان‌شناختي (PST) بر مهارت‌هاي ذهني و عملكرد مردان فوتباليست تيم فوتبال ساحلي شهر سمنان

مقدمه تمرين روان شناختي، مطلوب سازي نظام‌دار شرايط رواني فرد به كمك روش‌هاي روان‌شناختي براي انجام فعاليت‌هاي بهتر است (1). در طي سال‌هاي اخير پژوهش‌هاي مختلفي در زمينۀ تأثير تمرين مهارت‌هاي روان‌شناختي بر عملكرد ورزشي صورت‌ گرفته ‌است. نمونه‌هاي آن ‌را مي‌توان در مهارت‌هاي مختلف بسكتبال (2)، ضربۀ توپ در تنيس (3)، عملكرد شوت در رشتۀ فوتبال برشمرد؛ كه جملگي اين پژوهش‌ها شواهدي بر اثربخشي اين تمرينات بر عملكرد ورزشي گزارش دادند. پس با توجه به تعدد و گستردگي رشته‌هاي مختلف ورزشي و نيز به‌علت اختصاصي بودن نيازهاي ورزشكاران و مطالبات روان‌شناختي خاصي كه در پست‌هاي مختلف وجود دارد، آيا تمرين مهارت‌هاي روان‌شناختي مي‌تواند مهارت ذهني بازيكنان مهاجم فوتبال را افزايش داده و به‌دنبال آن باعث بهبودي عملكرد در طول باز‌هاي رقابتي شود؟ بنابراين هدف از اين پژوهش بررسي اثر تمرين مهارت‌هاي روان‌شناختي بر مهارت‌هاي ذهني و عملكرد ورزشي مختص مهاجمان فوتبال ساحلي بود. روش‌شناسي در اين پژوهش از طرح تك‌آزمودني با خط ‌پايۀ چندگانه جهت بررسي عملكرد ضربۀ سر دقيق، شوت صحيح و پاس دقيق استفاده شد. با شروع ليگ سال 93 فوتبال ساحلي ايران، 3 نفر از بازيكنان حاضر در ليگ كه به‌عنوان مهاجم در تيم فوتبال ساحلي شهر سمنان عضويت داشتند، در اين پژوهش شركت كردند. با مشخص شدن نقاط ضعف آزمودني‌ها در مهارت‌هاي ذهني كه از طريق پرسش‌نامۀ OMSAT-3 مورد ارزيابي قرار گرفته بود، آزمودني اول پس از بازي چهارم، آزمودني دوم پس‌ از بازي ششم و درنهايت آزمودني سوم پس از بازي هشتم وارد مرحلۀ مداخله شدند و تا بازي يازدهم با بستۀ تمريني روان‌شناختي آشنا شدند. داده‌هاي مربوط به مهارت‌هاي ذهني ورزشكاران با تكميل پرسش‌نامۀ OMSAT-3 توسط آزمودني‌ها در قبل و بعد از مداخله و نيز داده‌هاي مربوط به عملكرد آن‌ها با محاسبۀ درصد ضربۀ سر دقيق، درصد شوت صحيح و درصد پاس دقيق از طريق بازبيني فيلم هر بازي جمع‌آوري شد. مقايسه و بررسي تغييرات نيم‌رخ رواني شركت‌كنندگان نسبت به قبل و بعد از مداخله و نيز ارزيابي تغييرات در عملكرد آزمودني‌ها از شاخص MBD و اندازۀ اثر با محاسبۀ d كوهن صورت گرفت. نتايج نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه تمرين مهارت‌هاي روان‌شناختي با متوسط بهبودي 51% و اندازه اثر 73/2 بر نيرو بخشي، بهبودي 57% و اندازه اثر 33/3 در تمركز و بهبودي 52% و اندازه اثر 68/2 بر بازيافت تمركز آزمودني‌ها تأثير داشت؛ و همچنين بر عملكرد ضربۀ سر دقيق، بهبودي 66/50% با اندازۀ اثر 57/3، شوت صحيح متوسط بهبودي52% و اندازۀ اثر بزرگ 4/3 و بر پاس دقيق، با متوسط بهبودي 46/54% و اندازۀ اثر بزرگ 61/3 مؤثر بود. بحث و نتيجه‌گيري در پژوهش حاضر شواهدي در مورد اثربخشي تمرين مهارت‌هاي روان‌شناختي بر مهارت‌هاي ذهني و عملكرد ورزشي فوتباليست‌هاي مهاجم رشتۀ فوتبال ساحلي مشاهده شد. علاوه‌برآن، مشخص شد كه مهارت‌هايي مانند ضربۀ سر دقيق نيز تحت تأثير ويژگي‌هاي آنتروپومتريك فرد (مثل قد) قرار مي‌گيرد.