پاسخ عوامل فيبرينوليتيك به انقباض هاي كانسنتريك ايزوتونيك و ايزوكينتيك در مردان سالم

مقدمه: انقباض‌هاي آيزوتونيك و آيزوكينتيك هر دو ماهيتاً پويا هستند، اما ويژگي‌هاي بيومكانيكي مختلفي نشان مي‌دهند و هر يك سيستم عصبي-عضلاني را به شيوه متفاوت تحت تأثير قرار مي دهند (1). كل مطالعات صورت گرفته در رابطه با تأثير نوع انقباض عضلاني بر پاسخ سيستم انعقادي و فيبرينوليتيك خون بسيار اندك است، و تأثير حاد فعاليت بدني آيزوتونيك و آيزوكينتيك بر آنها تاكنون مورد بررسي نگرفته است. بنابراين پژوهش حاضر طراحي گرديد تا مشخص شود كه آيا پاسخ سيستم فيبرينوليتيك به دو نوع فعاليت آيزوكينتيك و آيزوتونيك كانسنتريك در مردان سالم بلافاصله بعد از فعاليت و دوره ريكاوري يك ساعته تفاوتي دارد؟ روششناسي: 10 آزمودني (ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ± اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر؛ ﺳﻦ، 7/1±2/26 ﺳﺎل؛ ﻗﺪ، 8/6±9/179ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ؛ و وزن، 4/1±6/78 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم) پس از جلسه آشنايي در دو جلسه حاد شركت كردند كه به فاصله يك هفته با شدت حدود 40% حداكثر گشتاور ارادي انقباض هم طول (̊70MVIT) را بر روي عضلات چهار سر هر دو پا با استفاده از دستگاه بايودكس انجام دادند، و هر جلسه فعاليت با يك ساعت ريكاوري همراه بود. نمونه‌هاي خون سياهرگي (ml6) در قبل، بلافاصله بعد و انتهاي يك ساعت ريكاوري گرفته شدند. سه ميلي ليتر خون به لوله‌هاي حاوي ضد انعقاد (EDTA) و 3 ميلي ليتر به لوله هاي حاوي سيترات سديم اضافه شد و به آرامي مخلوط شد و سپس جهت جدا نمودن پلاسما، نمونه ها سانتريفوژ شدند. پلاسماهاي بدست آمده در دماي 80- درجه سانتي گراد براي اندازه گيري هاي بعدي لاكتات، t-PA، PAI-1 وD-dimer ذخيره شدند. براي مقايسه داده هاي دو جلسه از تحليل واريانس مكرر ](زمان)3×(جلسه)2[ استفاده شد. زماني كه آزمون تحليل واريانس تفاوت معناداري را نشان داد از آزمون بان فروني جهت تعيين محل تفاوت و مقايسه زوج ها استفاده شد. سطح معناداري براي تمام تحليل‌هاي آماري P 0.05 در نظر گرفته شد. نتايج: غلظت لاكتات خون در هر دو جلسه هم‌تنش و هم‌جنبش افزايش معناداري داشت. همچنين بين دو پروتكل تفاوت معناداري مشاهده شد (F2,18=3.98, P=0.034)و انقباض هم‌تنش افزايش بيشتري در مقايسه با انقباض هم‌جنبش نشان داد. داده‌هاي t-PA، در دو جلسه تفاوت معناداري نشان دادند (F2,18=6.50, P=0.007) و تغييرات آن در جلسه هم‌تنش در مقايسه با هم‌جنبش بيشتر بود. همچنين صرف نظر از نوع انقباض t-PA در پاسخ به فعاليت افزايش و در دوره ريكاوري كاهش معناداري (F2,18=19.96, P=0.001)نشان داد. داده‌هاي PAI-1 (F2,18=0.30, P=0.74) و D-dimer (F2,18=0.62, P=0.55) با در نظر گرفتن نوع انقباض هم‌تنش و هم‌جنبش تفاوت معناداري نشان ندادند. بحث و نتيجهگيري: مكانيزم‌هاي احتمالي افزايش سطوح پلاسمايي t-PA تحريك سيستم عصبي خود مختار و درگيري بخش سمپاتيكي و در نتيجه رهايي كاتكولامين‌ها (اپي‌نفرين و نوراپي‌نفرين) مي‌باشد كه موجب تحريك سيستم فيبرينوليتيك و كاهش ميزان لخته و در نتيجه بهبود سياليت خون مي‌گردد (2). همچنين تغييرات فشار تنش برشي (استرس تنشي) و فشار شرياني ناشي از فعاليت ورزشي، موجب تحريك سلول‌هاي اندوتليال و در نتيجه ترشح بيشتر t-PA مي شود (3). علاوه بر اين مقادير افزايش يافته لاكتات خون در طي انقباض آيزوتونيك بيشتر بوده و به دليل همبستگي مثبتي كه بين سطوح t-PA و لاكتات خون در تحقيقات قبلي نشان داده شده است، افزايش t-PA در طول فعاليت ورزشي مي‌تواند بازتابي از افزايش لاكتات خون نيز باشد. دركل علاوه بر فاكتورهايي نظير مدت، شدت، حجم و نوع فعاليت ورزشي، نوع انقباض عضلاني (آيزوتونيك يا آيزوكينتيك) مي تواند با الگوهاي متفاوت بكارگيري عصبي-عضلاني و نحوه بكارگيري واحدهاي حركتي موجب پاسخ هاي متفاوت t-PA و لاكتات خون گردد.