تأثير مكمل ياري حاد كافئين بر آستانه بي هوازي و تجمع لاكتات طي يك پروتكل وامانده ساز

مقدمه: بسياري از افراد با انگيزه‌هاي مختلفي از انواع رژيم‏هاي غذايي و مكمل‏هاي غذايي، داروهاي خوراكي يا تزريقي حتي مواد ممنوعه استفاده مي‏كنند كه مي‌تواند فعاليت آن‌ها را تحت تأثير قرار دهد(1). يكي از اين مكمل‏ها كه به‌منظور بهبود عملكرد ورزشي استفاده مي‏شود كافئين (1،3،7- تري‏متيل‏گزانتين) مي‏باشد. كاهش pH متعاقب افزايش نمك لاكتات، منجر به كاهش رهاسازي يون كلسيم و ميل تركيبي آن با تروپونين مي شود كه مي تواند باعث اختلال در عملكرد سيستم عضلاني و محدود كردن ظرفيتهاي فيزيولوژيكي ورزشكار شود .(2).كافئين به‌عنوان يك عامل نيروزا بواسطه‌ي سازوكار عمل روي آزادسازي كاتكولامين‌ها در فعاليت‌هاي ورزشي براي ارتقاي سطح عملكرد ورزشي ورزشكاران توصيه مي‌شود(2). محققان به اين نتيجه دست يافتند كه مصرف مكمل كافئين باعث افزايش اسيدهاي چرب آزاد و كاهش گليكوليز و لاكتات خون شده و متعاقباً باعث به تأخير افتادن خستگي در فعاليت‌هاي بدني سنگين و طاقت‌فرسا مي‌شود (3). بنابراين، هدف از تحقيق حاضر، بررسي تأثيرات حاد كافئين قبل از يك فعاليت بيشينه روي آستانه بي هوازي، تجمع لاكتات و نسبت تبادل تنفسي با تكيه بر تجزيه و تحليل گازهاي شيميايي دمي- بازدمي بود. روش شناسي آزمون در دو مرحله بافاصله زماني يك هفته، از آزمودني‌ها به عمل آمد. در مرحله پيش‌آزمون آزمودني‌هاي هر دو گروه بدون مصرف هيچ نوع دارويي بر روي دستگاه نوارگردان پروتكل بالك را اجرا كردند و هم چنين قبل و بعد از اجراي پروتكل، نمونه خون از نوك انگشت جمع آوري شد .در مرحله‌ي پس‌آزمون يك ساعت قبل از اجراي آزمون اصلي، آزمودني‌هاي گروه مكمل 6 ميليگرم كافئين به ازاي هر كيلوگرم از وزن بدنشان و گروه دارونما نيز همزمان به همان ميزان نشاسته در كپسول‌هاي يك‌شكل دريافت كردند.. در تمام مراحل گازهاي تنفسي آزمودني‌ها از طريق دستگاه گازآناليزور PowerCube – ergo جمع‌آوري شد. براي بررسي داده‌هاي جمع‌آوري‌شده از آزمون شاپيرو- ويلك جهت تعيين طبيعي بودن توزيع داده‌ها و بررسي تغييرات و تحليل داده ها از آزمون آناليز واريانس يك طرفه با انداز ه گيري تكراري (repeated measurement) و سطح آماري05/0≥P ، استفاده شد. يافته ها به همين منظور، 30 نفر از دانشجويان پسر فعال (سن 66/1±78/20سال ، وزن 76/9±44/70 كيلوگرم، قد 06/8± 83/ 173سانتي-متر، درصد چربي 06/4± /34/20) به شكل تصادفي به دو گروه مكمل و دارونما تقسيم شدند. نتايج نشان داد كه در زمان رسيدن به آستانه بي هوازي، گروه مكمل كافئين (36/0 ± 15/18دقيقه) نسبت به گروه دارونما (1815 ± 0/ / دقيقه) افزايش معني داري (000/0 = P) وجود داشت . همچنين در ميزان اختلاف تجمع لاكتات در گروه مكمل (264/57 ±0/ دقيقه) و گروه دارونما (387/08 ±0/ دقيقه) كاهش معني داري (000/0= P) مشاهده شد . نتيجه گيري با توجه به نتايج مي توان نتيجه گيري نمود كه كافئين از طريق افزايش سطح آدرنالين و تحريك سمپاتيك موجب افزايش اكسيداسيون چربي مي‌شود. همچنين با مصرف كافئين، اكسيداسيون اسيدهاي چرب در ورزش افزايش مي‌يابد و باعث افزايش مصرف چربي به‌عنوان منبع تأمين سوخت در حين ورزش مي‌گردد.