آزادي و شهروندي حقوق شهروندي در نظام حقوق بين الملل

بحث از آزادي عقيده و مذهب يكي از مباحث مهم حقوق بشر است كه هم در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و هم در اعلاميه جهاني حقوق بشر به صراحت مطرح شده است. در اصل بيست و سوم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران آمده است: «تفتيش عقايد ممنوع است، هيچ كس را نمي‏توان به صرف داشتن عقيده‏اي مورد تعرض و مؤاخذه قرار داد.»(1) در ماده هيجده اعلاميه جهاني حقوق بشر نيز آمده است: «هر كس حق دارد كه از آزادي فكر، وجدان و مذهب بهره‏مند شود. اين حق متضمن آزادي تغيير مذهب يا عقيده و هم چنين متضمن آزادي اظهار عقيده و ايمان مي‏باشد و نيز شامل تعليمات مذهبي و اجراي مراسم دين است. هر كس مي‏تواند از اين حقوق، منفردا يا مجتمعا به طور خصوصي يا عمومي برخوردار باشد» حقوق شهروندي نيازمند شرايطي است كه زمينه‌هاي تحقق آن را فراهم آورد؛ از جمله اين شرايط دموكراتيك بودن دولت حاكم و آزاد بودن جامعه مدني است. مبناي نخستين حقوق شهروندي را بايد اصل كرامت ذاتي انسان دانست. قانون اساسي، قانون آئين‌دادرسي كيفري، قانون برنامة چهارم توسعه و قانون احترام به آزادي‌هاي مشروع و حفظ حقوق شهروندي، مباني ديگر حقوق شهروندي در كشور ما است. در اين پژوهش سعي بر تطبيق اصول انتخابي از منشور حقوق شهروندي با اصول جهاني وبين المللي وهمچنين بررسي آن با حقوق كنوني ايران است.