بررسي، تحليل و ارزيابي مجموعۀ دوجلديِ «خواندن» (تاج‌الدين، 1382 و 1383)

كتاب درسي، علي‌رغم همۀ تحولات حوزۀ فناوري ارتباطات و تكنولوژيِ آموزشي، كماكان مهم‌ترين منبع آموزشي در سراسر جهان است. كتاب خوب را نمي‌توان صرفاً بر اساس ظاهر و فهرست محتواي آن شناسايي كرد. نقش كتاب در فرايند آموزش به حدي پيچيده و البته حائز اهميت است كه در تأليف و سامان‌دهيِ آن ملاحظات زبان‌شناختي، روان‌شناختي و حتي جامعه‌شناختيِ خاصي دخيل است. كانينگزورث (2007) با درك اين پيچيدگي‌ها، مجموعۀ جامعي از انواع شاخص‌هاي ارزيابيِ كتاب‌هاي آموزش زبان ارائه نموده است. اين شاخص‌ها هشت حوزۀ كليِ اهداف دورۀ آموزشي و رويكردها، طراحي و ساختار مجموعۀ آموزشي، محتواي آموزشي، مهارت‌هاي چهارگانۀ زبان، موضوعات و عنوان‌ها، روش‌شناسي، كتاب معلم و ملاحظات عملي را دربرمي‌گيرند. مقالۀ حاضر هر يك از اين شاخص‌هاي كلي را به صورت گزاره‌هاي توصيفي و مؤلفه‌هاي جزئي‌تر و مفصل‌تري اعم از طراحي مجموعه، سازماندهي كتاب‌ زبان‌آموز، نكته‌هاي دستوري، آموزش واژه، آواشناسي، گفتمان، تناسب كتاب، گونه‌هاي زبان فارسي، انتخاب محتوا، درجه‌بندي محتوا، مهارت‌هاي زبان اعم از شنيدن، گفتن، خواندن و نوشتن، شاخص‌هاي كتاب‌هاي ويژۀ يك مهارت، امكانات كمك‌آموزشي خوانداري، موضوع و عنوان مطالب، ارزش‌هاي اجتماعي و فرهنگي، نيازهاي يادگيرنده، اصول و رويكرد‌ها، روش‌هاي يادگيري/آموزش، نقش زبان‌آموز، نقش معلم و كتابِ راهنماي معلمان تقسيم مي‌كند و پس از معرفي و تحليل اين مجموعه شاخص، بر اساس آن‌ها مجموعۀ آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان «خواندن» (تاج‌الدين، 1382 و 1383) را مورد ارزيابي قرار مي‌دهد. اصل اين پژوهش كيفي، توصيفي و تحليلي است، لذا نگارندگان بدون هر گونه فرضيه كه منجر به نوعي سوگيري شود، به ارزيابيِ مجموعۀ «خواندن» مي‌پردازند.