اخلاق انسانمدار در مثنوي مولوي

اثر ادبي تعليمي، اثري است كه مسايل اخلاقي، مذهبي و يا فلسفي را به شكل ادبي عرضه مي‏دارد. مثنوي مولوي يكي از شاخص‏هاي اين نوعِ ادبي است كه مولانا در آن آموزه‏هاي اخلاقي را در قالب حكايت و تمثيل بيان كرده‏است ولي از جايي كه مولانا يك عارف است اين آموزه‏ها در تمايلِ متباينِ اعراض از دنيا و كوشش به خاطر دنيا متبلور شده‏است. اين مقاله با بررسي 6 دفتر مثنوي، به بخشي از نكات تعليمي و اخلاقي مثنوي اشاره دارد كه جهان شمول بوده و از مولوي چهره جهاني ميسازد و اينكه از اين آموزه‏ها تمام ابناي بشر براي رسيدن به آرامش و نيكبختي مي‏توانند بهره‏مند شوند. يافته‏هاي اين پژوهش نشان مي‏دهد مولانا به مقوله اخلاقيات تنها از بعد الهي و ديني نظر نداشته است بلكه به انسان فارغ از هرگونه عرضي نگريسته است. هر چند تعداد ابيات و داستانها در مقايسه با كل مثنوي اندك مي‏نمايد، ولي اهميت آنها از اين جهت است كه نشان مي‏دهد، مولانا به مسأله اخلاق فارغ از جهت‏گيريهاي قومي و مذهبي نيز نگريسته‏است و همين امر، آموزه‏هاي او را مرزشكن كرده‏است و موجب شده‏است كه آموزه‏هاي اخلاقي وي در تنگناي هيچ جغرافيا و آييني نگنجد و نماند.