ارزش هاي فيه ما فيه مولانا

هدف اين مقاله تبيين ارزش هاي كتاب شريف فيه ما فيه مولاناست. آيا فيه ما فيه يك كتاب عرفاني است؟ غالباً آثار منثور مولانا را به ديده ي عرفاني نگريسته اند امّا جز گوهر عرفاني گوهر هاي ارزشمند ديگري همچون گوهر فلسفي، تاريخي و ادبي هم در اين گنج معرفت مكنون باقي مانده و اين مقاله ارزش آن گوهرها را به جويندگان معرفت معرّفي مي كند. براي پيدا كردن ارزش هاي اين اثر كم نظير بايد در جاي جاي اعماق آن غوّاصي كرد. اين غوررسي بسيار دل رباست. اين اثر به خاطر همين دل ربايي هايش بيش از آثار منثور ديگر مولانا مورد توجّه قرار گرفته و تلخيص ها از آن ترتيب داده شده و خوانندگان آن نيز در لابه-لاي گل هاي شگفته اش عطر دلنواز عشق را با مشام عرفاني خود تجربه كرده اند. مولانا در فيه ما فيه مسايل تاريخي را با معرفت درمي آميزد و نكات فلسفي را با عشق عجين مي سازد و به مباحث كلامي رنگ لطافت مي دهد و موضوعات اخلافي را در ماتريس ادب متجلّي مي سازد. دستاورد كوچك اين مقاله نشان دادن ارزش هاي ادبي، تاريخي و فلسفي اين اثر در كنار ارزش هاي عرفاني آن است تا جويندگان معرفت به گل هاي عطر انگيز ديگر نيز نظر اندازند و پي برند كه مولانا مانند روش انبيا انسان ها را به جانب حق فرا مي خواند و مثل آنان چراغ حكمت و موعظه بر سر راه شان فرا مي دارد و از پيچيده گويي و تكلّف پرهيز مي-كند و با اعراض از ترتيب هاي كليشه اي در جامه اي نو آيين جلوه گري مي كند. به خاطر انديشه هاي پويا و وسعت مشرب مولانا امروزه جهان بيشتر از پيش مي خواهند دريابند كه اكسير سخن مولانا در چيست و در كوزه ي معرفت مولانا چه شرابي است كه عطر حكمت الاهي مي دهد؟ نهايتاً تشنگان معرفت درمي يابند كه در آن است آن چه در آن است.