بررسي تاثير سرمايه گذاري مستقيم خارجي و سرمايه انساني بر رشد اقتصادي در ايران با تاكيد بر نقش مناطق آزاد در جذب سرمايه گذاري مستقيم خارجي

در كشورهاي در حال توسعه، مناطق آزاد تجاري - صنعتي مناسب‌ترين روش براي فراهم ساختن شرايط تجارت آزاد در يك منطقه محدود از كشور است زيرا ممكن است برقراري اين شرايط در سطح كشور به لحاظ اقتصادي و اجتماعي ممكن نبوده يا مطلوب نباشد. اما در گسترش مناطق آزاد از جهت افزايش صادرات و واردات عوامل مختلفي مانند توسعه‌ي زير‌ساخت‌ها، سرمايه‌گذاري و نرخ ارز موثرند. در اين مقاله اثر سرمايه گذاري مستقيم خارجي و سرمايه انساني بر رشد اقتصادي ايران به وسيله‌ي شواهد تجربي گذشته و دانش رايج در دوره 1350 تا 1387 بررسي شده است. داده هاي سري زماني مربوط به توليد ناخالص داخلي، جمعيت، نيروي كار، نرخ تورم و نرخ رشد صادرات از بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران استخراج گرديده است. آمار مربوط به سرمايه گذاري مستقيم خارجي بر حسب دلار به قيمت جاري، از سايت بانك جهاني استخراج شده است و براي داده هاي توليد ناخالص داخلي بر حسب دلار به قيمت جاري از مجموعه آمار سايت سازمان ملل استفاده شده است. براي محاسبه سرمايه انساني نيز از معيار هاي متنوعي استفاده مي شود در اين تحقيق با توجه به داده هاي در دسترس از نرخ با سوادي استفاده شده است كه از سايت بانك مركزي استخراج شده است. براي محاسبه رشد سرمايه گذاري مستقيم خارجي از معيار تغيير در نسبت سرمايه گذاري مستقيم خارجي به توليد ناخالص داخلي، هر دو بر حسب ميليون دلار استفاده شده است. بر اساس نتايج به دست آمده از تخمين مدل به روش حداقل مربعات معمولي هر دو متغير سرمايه انساني و سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي اثر مثبت و از لحاظ آماري معناداري بر رشد اقتصادي داشته اند ضمن آنكه افزايش نرخ رشد صادرات نيز موجب افزايش رشد اقتصادي در طول دوره مذكور شده است. هم چنين نتايج بيانگر اثر مثبت و معني‌دار سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي بر صادرات غير نفتي در مناطق آزاد است.