بررسي استعاره‌ي مفهومي هستي‌شناختي در سوره‌ي واقعه

استعاره پس از پيدايش زبان‌شناسي شناختي و ارائه‌ي نظريّه‌ي استعاره‌ي مفهومي توسط ليكاف و جانسون (1980و1992) مفهومي فراتر از آن‌چه كه قبلاً فقط در حوزه‌ي بلاغت داشت به خود گرفت. در زبان‌شناسي شناختي، استعاره فهم يك حوزه‌ي مفهومي در قالب يك حوزه‌ي مفهوميِ ديگر است. در نگاه جديد، استعاره در سطح الفاظ روي نداده، بلكه كاربردي فراتر يافته و در سطح مفاهيم روي مي‌دهد. زبان‌شناسان شناختي به‌دنبال كشف نحوه‌ي عملكرد استعاره‌ها در ذهن انسان از طريق بازنمودهاي زباني آن مي‌باشند. آن‌ها الگوهاي موجود در ساختار مفهومي واژگان و عبارات استعاري را به‌عنوان شاهدي جهت وجود استعاره‌هاي مفهومي نهفته در ذهن انسان مي‌دانند. در اين نظريه استعاره داراي انواع ساختاري (ساختي) ، جهتي و هستي‌شناختي (هستي‌شناسانه يا ماهيّتي) مي‌باشد. تجربه‌ي انسان از مواجهه با پديده‌هاي جهان خارج به‌خصوص اشيا، مبناي شكل‌گيري گستره‌ي وسيعي از استعاره‌هاي هستي‌شناختي را فراهم مي‌كند و واضح‌ترين نوع استعاره‌هاي هستي‌شناختي استعاره‌هايي هستند كه در آن‌ها به اشيا و ديگر چيزها خصوصيّات و ويژگي‌هاي انساني داده مي‌شود. محققين در پژوهش حاضر به‌دنبال يافتن استعاره‌هاي مفهومي هستي‌شناختي در سوره‌ي «واقعه» كه سراسر از معاد بحث مي‌كند بوده‌، تا به‌اين وسيله نشان‌ دهد كه مفاهيم و استعارات به‌كاررفته در اين سوره‌ باعث درك بهتر از معاد مي‌شود؛ چراكه طبق نظريه‌ي استعاره‌هاي مفهومي انسان استعاري فكر مي‌كند، مي‌انديشد و در دنياي افكار خود زندگي مي‌كند و چون قرآن كتابي است انسان‌ساز كه براي هدايت بشر آمده و توسط كلام خدا معرّفي شده و اسلام نيز ديني است كه آمده‌ تا مفاهيم را دگرگون كند و نگرش‌ها را تغيير دهد؛ پس بايد كه درجاي‌جاي قرآن به‌دنبال مفاهيم باشيم و بايد قرآن مملوّ از اين استعارات باشد تا مخاطبين آن؛ يعني، انسان‌ها فهم درست و آساني از مفاهيم آن داشته‌باشند. محققين، پس از بررسي آيات سوره‌ي «واقعه» در قرآن از نظر كاربرد استعاره‌ي مفهومي هستي‌شناختي از منظر زبان‌شناسي ‌شناختي، موفق به استخراج 9 مورد در متن عربي سوره‌ي «واقعه» در قرآن كريم گرديدند.