بررسي كُنش‌هاي گفتاري در گفتگوي «موسي» و «خضر» در سوره‌ي كهف

نظريه‌ي كنش‌گفتاري، يكي از مهم‌ترين روش‌هاي تحليل صحبت تعاملي است كه با رويكردي گفتمان‌شناسي ميان ابزارهاي زبان‌شناسي و اهداف روايت‌شناسي در نقد ادبي پيوند برقرار مي‌كند. اگر بپذيريم كه زبان بيش از آن‌چه آشكار مي‌سازد، پنهان مي‌سازد و اين آشكار و پنهان كردن‌ها هدف‌مند است، با تجزيه و تحليل‌هاي آماري كنش‌هاي گفتاري زبان قرآن مي‌توان به درك بيشتر و عميق‌تري از آن دست يافت. از داستان‎هاي جالب زندگي موسي# ماجراي ملاقات او با حضرت خضر# است. اين سرگذشت فقط يك بار در قرآن آمده كه در سوره كهف آيات (60 تا 82) اين سوره مي‌باشد. در اين داستان چند بار مسأله‌ي نسيان موسى# مطرح مي¬شود، يكى در مورد آن ماهى كه براى تغذيه فراهم ساخته بودند و سه بار ديگر در ارتباط با تعهّدى است كه دوست عالِمَش از وى گرفته بود. با توجه به اين مسأله در اين پژوهش با بررسي و تحليل بسامديِ انواع كنش‌گفتاري داستان موسي# و خضر# و مقايسه‌ي آن‌ها به اين نتيجه رسيديم كه از ميان انواع كنش‌هاي گفتاري ، كنشِ گفتاريِ تصريحي، كنشِ گفتاريِ پايه در زبان خضر# است؛ در حالي‌كه كنشِ گفتاريِ ترغيبي، كنشِ گفتاريِ پايه در زبان موسي# است.