جمال‌شناسي نظم ساختاري قرآن در پرتو اساليب بلاغي مطالعه‌ي موردي سوره‌ي نبأ

از آنجا كه قرآن داراي نظم و انسجامي است كه هرگز نوع بشر و حتي طلايه‌داران فصاحت و بلاغت ياراي مقابله با آن را نداشته‌اند و اين همان راز اعجاز قرآن به شمار مي‌رود؛ از بين تمامي كتب آسماني و دست نوشته‌هاي بشر، اسلوب قرآن، منحصر به فرد است. قرآن علي‌رغم پرداختن به مسايل مختلف، از نظم ساختاري و معنايي برخوردار است؛ اين نظم متشكّل از نظم موضوعي سوره‌هاي قرآن، نظم آهنگ انتهايي آيات و ديگر مؤلّفه‌هاي نظم است كه ناشي از ساختار هندسي سوره‌ها؛ يعني، پرداختن به هدفي واحد در كلّ سوره است و در عين حال داراي نظمي فراتر از نظم طبيعي است كه حاصل چينش مرواريدهاي كلام در كنار يكديگر است؛ يعني، از تركيب و گزينش حروف، كلمات، عبارات، آهنگ و معاني آن‌ها سخني خلق شده كه به القاي مطلب به بهترين شكل ممكن و متناسب با مقتضاي حال مخاطب مي‌انجامد و اين حاصل تعامل سه علم معاني، بيان و بديع است. پژوهش حاضر به بررسي جوانب زيبايي‌شناسي نظم دروني و ساختاري سوره‌ي نبأ در پرتو اساليب بلاغي مي‌پردازد. سوره نبأ از سوره‌هاي مكي است و شامل چهل آيه است و همان‌طور كه از نام سوره پيداست محتواي آن پيرامون خبر عظيم؛ يعني، رسيدن قيامت است و به ترسيم صحنه‌هاي هولناك آن مي‌پردازد، امّا اين كه در ترسيم اين صحنه‌ها از چه اساليبي استفاده شده كه به بهترين شكل ممكن صحنه را در ذهن مخاطب و متناسب با مقتضاي حال او بيان مي‌كند؟ سؤالي است كه پاسخش را با بررسي جوانب نظم در اين سوره مي‌يابيم. روشي كه در اين مقاله پي گرفته مي‌شود، وصفي ـ تحليلي است.