بررسي ساختار طرح و نقش از منظر زيبايي شناسي درورني اردبيل

ورني از جمله بافته هاي داري وزيراندازهااست كه از لحاظ تكنيك چله كشي وبافت جزو گروه گليم محسوب شده ولي از لحاظ روش پود گذاري تفاوت زيادي با گليم ساده ودورو دارد.در گليم ساده پود از لابه لاي تارها به صورت زير ورو حركت مي كند ودوروي گليم به يك شكل ديده مي شود.در حاليكه درورني از طريق پيچش پود به دور تارهاي زير ورو عمل بافت صورت مي گيرد واضافه نخهاي پود در پشت كار رها مي شود به همين علت ورني به عنوان گليم يك رو هم شناخته مي شود . ساختارطرح ورني به صورت هندسي وشكسته از سه بخش اصلي حاشيه ومتن وترنج تشكيل شده است و نقشمايه هاي آن شامل انواع هندسي ،گياهي ،اشياءوحيواني مي باشد. ورني بعنوان نوعي زير انداز، مفرش يا وسيله حمل اسباب و اثاث منزل عمدتاً در منطقه كوچ و استقرار عشاير شاهسون دراردبيل و آذربايجان و برخي نواحي پيراموني و مرتبط با جمعيت و جوامع مستقر در اين نواحي پيدايي و تكوين يافته است.براساس اسناد و مدارك مكتوب و مستندپيشينه و دوره تاريخي ابداع و رواج بافت ورني در آذربايجان پيدا نشده است برخي از پژوهشگران منشأ پيدايش ورني رااز منطقه قفقاز و برخي ديگر از منطقه قره باغ در جمهوري آذربايجان مي دانند و با وجود اينكه ورني هاي متعددي از قرن هاي اخير بجا مانده است با اينحال مطالعات انجام شده محل و تاريخ دقيق پيدايش و شروع بافت اين زير انداز ارزشمند را مشخص نكرده اند. در ساير مناطق كشور مانند استانهاي كرمان و فارس و چهارمحال بختياري گليم هايي مشابه ورني بافته ميشود. در مناطقي از جمهوري آذربايجان و شمال و شرق تركيه ورني را به اسم سوماك يا به لهجه آذري سومه مي گويند. نقشه هاي گليم بافتي كه توسط عشاير بافته مي شود غالباً شباهت فراواني به قالي هاي آن مناطق دارد و برگرفته از نقوش قاليها مي باشد بطوريكه قاليها و ورنيها از نظر طرح و نقشه بر روي هم تأثير گذار بوده و در بين آنها شباهت هاي ظاهري به چشم مي خورد . هدف از اين تحقيق ،بررسي ساختار طرح ونقش از منظر زيبايي شناسي درورني اردبيل مي باشد.اين مقاله با هدف: -1شناساندن ساختارهندسي طرح ورني هاي استان اردبيل . -2معرفي نقوش وبررسي ويژگيهاي ظاهري آثارورني از منظر زيبايي شناسي . با استفاده از منابع كتابخانه اي والكترونيكي وپژوهش ميداني گردآوري شده وروش بررسي توصيفي وتحليلي است.