اندازه بهينه و پايدار شهري (مطالعه موردي: كلان شهرهاي منتخب ايران)

Optimal and Sustainable City Size in a Local Economic Model (Case Study: Selected Metropolises of Iran)

امروزه شهرنشيني در همه كشورهاي دنيا در حال گسترش است. افزايش جمعيت شهرها موجبات رشد و توسعه در زمينه هاي مختلف خصوصا اقتصادي را فراهم آورده است. براي مثال مطابق با گزارش توسعه جهاني بانك جهاني در سال 2019 حدود 16 درصد از كل توليد ناخالص داخلي جهان در 30 شهر دنيا توليد مي شود. اما توسعه شهرها مشكلاتي از جمله آلودگي زيست محيطي و صوتي، ترافيك و ... را نيز به همراه داشته است بر اين اساس بسياري از ساكنين كلانشهرها ريشه مشكلات خود را در افزايش جمعيت مي دانند و مديران شهري با اين سوال مواجه هستند كه آيا اندازه بهينه‌اي براي شهر وجود دارد يا خير و اگر وجود دارد در چه حدودي است. در اين مقاله اندازه بهينه و اندازه پايدار شهر براي كلان شهرهاي ايران براورد شده است. كلان شهرهاي مورد بررسي بدليل عدم وجود اطلاعات آماري فقط شامل شهرهاي تهران، اصفهان، مشهد، شيراز و اهواز در بين سال هاي 1387 تا سال 1391 مي باشد. روش تحقيق مبتني بر يك الگوي اقتصاد محلي است كه داراي سه بازيگر اقتصادي است: بنگاه، خانوار و دولت محلي. نتايج نشان مي دهد كلان شهر تهران از اندازه بهينه و پايدار خود عبور كرده اند و كلان شهرهاي اصفهان، مشهد، شيراز و اهواز از حد بهينه خود عبور كرده اند اما با اندازه پايدار خود فاصله دارند.

These days urbanization is growing in all over the world. Population growth of cities makes different aspect of urban developed especially urban economy. For example according to world development report 2009, about 16 percent of world GDP in produced just in 30 cities. However cities growth has some issues including pollution and heavy traffic. Base on these most of metropolitan residents think of urban population growth as a root of their problems and urban manager need to know if an optimal size for cities exists how big it would be. In this paper optimal city size and sustainable city size is estimated for metropolitan areas of Iran. Because of lacking data studied metropolis are subject to Tehran, Isfahan, Mashhad, Shiraz and Ahvaz from 2008 up to 2012. The method used is based on an local economy model that has three actor: firm, household and local government. The results show Tehran metropolis has passed both optimal and sustainable size and other metropolis, Isfahan, Mashhad, shiraz and Ahvaz, have passed their optimal size but far from sustainable size.