كليدواژه :
سبك هاي معماري , تمايزات سبك ها , معماري ايراني- اسلامي , معماري و شهرسازي معاصر
چكيده فارسي :
معماري ايراني از كم نظيرترين هنرهايي است كه در طول قرون آثار بي بديلي از خود بر جاي گذاشته و سهم بسزايي در پيشرفت فن و هنر معماري در جهان داشته است. در هزاران سال قبل تاكنون پيوسته اين هنر در ارتباط با مسائل گوناگون توسعه و تكامل يافته است. در طول تاريخ در ساخت بناهاي مذهبي و غير مذهبي شيوه هاي متفاوتي پديدار شده است كه هر يك جلوه و نمادي خاص داشته و يكي در ادامه ي ديگري بوده است. در معماري ايراني شش شيوه ي پارتي، پارسي، خراساني، رازي، آذري و اصفهاني رواج داشته كه از آن ميان چهار شيوه ي اخير مربوط به دوران اسلامي هستند و نقش عمده اي در تكوين و تشكيل بناها داشته اند. شهرسازي نيز به عنوان يك علم و هنر پويا در ايران اسلامي همواره تغييراتي به همراه داشته كه اين تغييرات ناشي از تركيب جامعي از عناصر با تأثيرات متفاوت بوده است. ارتقاي علمي، صنعتي، تجاري، امنيتي و زيرساختي تا اراده و نظر حاكمان هركدام مي تواند به عنوان عنصري تأثير گذار شناخته شود. بر اين اساس بايد گفت چون در طول تاريخ ايران اسلامي شرايط جامعه متفاوت بوده به تبع آن شهرسازي نيز در دوره هاي مختلف روندي ثابت نداشته است، دوره هاي مذكور هركدام با عنوان سبك شناخته مي شوند. هدف از اين پژوهش شناسايي سبك هاي مختلف معماري ايراني- اسلامي به منظور مقايسه انواع مختلف آن است .روش پژوهش، تفسيري تاريخي و بر اساس اطلاعات كتابخانه اي و تحليل محتوا انجام شده است. پژوهشگر تعدادي از تفاوت هاي موجود در اين سبك ها را روشن نموده و در نهايت با استناد به تمايزات مذكور به بررسي تطبيقي ميان پنج سبك خراساني، رازي، آذري، اصفهان و تهران پرداخته است.
چكيده لاتين :
Iranian architecture is amongst the most prominent arts that have left unprecedented works during the course of history and it has had a considerable share in the progress of the architectural techniques and arts worldwide. Since thousands of years ago up to the present time, the art of architecture has been undergoing a constant change and development in its confrontation with variegated issues. There have been numerous and different methods emerged in the construction of religious and nonreligious buildings each featuring a unique manifestation and symbol one following another in the course of history. Methods like Parthian, Parsian, Khorasani, Razi, Azari and Isfahani have been quite common in the Iranian architecture amongst which these four recent ones pertain to the Islamic era and have played a substantial role in the evolution and formation of the buildings. City-building, as well, as a dynamic science and art in Islamic Iran has always been accompanied by changes which have been the results of a comprehensive combination of elements having different effects. Scientific, industrial, commercial, security and infrastructural enhancements with the use of the volition and notions of the ruling bodies in each of the field mentioned above can be recognized as influential elements. Based thereupon, it has to be stated that because the society conditions have been different during the course of Islamic Iran’s history then, subsequently, the city-building has not followed a steady trend during the various epochs. The aforementioned epochs are each realized as featuring a unique style. The current research paper aims at the identification of the various Iranian-Islamic architectural styles so as to run a comparison among them. The present study makes use of a historical interpretation method and it has been carried out based on library information and content analysis procedures. The researcher has elucidated a number of differences extant in such styles and finally, drawing on the aforesaid distinctions, the comparative study is implemented between Khorasani, Razi, Azari, Isfahani and Tehrani styles.
