بررسي موضوعي چالش‌ها و مشكلات سيستم‌هاي آبياري تحت فشار به روش فراتحليل با استفاده از مدل PESTEL

The Thematic Study of Challenges and Problems of Pressure Irrigation Systems by Meta-Analysis Using the PESTEL Model

افزايش راندمان آبياري و بهره‌وري آب در بخش كشاورزي اهميت زيادي دارد. از راهكارهاي مهم اين حوزه استفاده از سيستم‌هاي آبياري تحت ‌فشار مي‌باشد و لذا بررسي موضوعي چالش‌هاي اين سيستم‌ها مي‌تواند در تحليل مسير پژوهش راهگشا باشد. در اين راستا، 40 مورد پژوهش در بازه زماني 1379 تا 1394 كه هركدام به نحوي به مشكلات سيستم‌هاي آبياري اشاره داشته‌اند، جامعه آماري اين تحقيق را تشكيل مي‌دهد. براي تفكيك و دسته بندي چالش‌ها، از تعريف يك سري نشانگرها براي هر دسته و همچنين مدل PESTEL استفاده شد، اين دسته‌ها شامل: 1- فني و طراحي، 2-اجتماعي فرهنگي و آموزش و ترويجي، 3-مديريت و اجرا، 4-اقتصادي، 5-اقليمي محيطي و 6- حقوقي مالكيت؛ مي‌باشند. بر اساس تحليل توصيفي نشانگرها، نتايج نشان داد مشكلات اقليمي‌- محيطي و همچنين فني- طراحي به ترتيب با درصد اهميت 74/26، بيشترين و بخش حقوقي- مالكيت با 65/4 درصد اهميت، كمترين توجه را در بين پژوهش¬ها به خود اختصاص داده‌ است. اين در حالي است كه از مهمترين عوامل عدم موفقيت سامانه‌هاي آبياري، خرده مالكي در كشاورزي است. هر چند در سال‌هاي اخير، فراواني مطالعات و توجه به چالش‌ها، افزايش قابل توجهي داشته است اما توزيع موضوعي مطالعات پاسخگوي نيازهاي بخش نمي‌باشد. نتايج نشان داد كه به زمينه‌هاي اجتماعي و آموزشي توجه كمي شده است و در تحليل اقتصادي نيز، هزينه سرمايه گذاري اوليه بيشتر مورد توجه بوده است و كارآيي اقتصادي سامانه‌ها در فاز بهره‌برداري كمتر بررسي شده است.