شبيه‌سازي نوسانات سطح ايستابي و غلظت نمك در نيمرخ خاك در اراضي شاليزاري داراي سطح ايستابي شور و كم عمق با مدل Drainmod-S

Simulation of water table fluctuations and salt concentration in soil profiles in paddy field with saline and shallow water level with model drainmod-s

در اين تحقيق از مدل Drainmod-S كه خاص مناطق داراي سطح ايستابي كم‌عمق و شور است، براي تغييرات سطح ايستابي و تعيين غلظت نمك در شرايط اراضي شاليزاري به كار استفاده شد. اين تحقيق در سال 1396 و در مركز تحقيقات آب و هواشناسي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي كرج-دانشگاه تهران در يك مدل فيزيكي (لايسيمتر) صورت گرفت. اين پژوهش طي يك فصل كشت برنج انجام شد. پژوهش حاضر در غالب طرح كاملاً تصادفي متعادل بوده و در لايسيمتر فلزي عايق تحت دو تيمار اصلي بدون سطح ايستابي كم‌عمق و شور (FSG) و در حضور سطح ايستابي كم‌عمق و شور (SSG) و هر دو تيمار بدون شوري آب آبياري به انجام رسيد. بعد از محاسبه كارايي مدل براي سطح ايستابي، مقادير MBE، RMSE، NRMSE، d و 2R به ترتيب 18/0 سانتي‌متر، 48/7 سانتي‌متر، 41/23 درصد، 86/0 و 63/0 براي تيمار FSG و 69/0 سانتي‌متر، 25/7 سانتي‌متر، 06/21 درصد، 83/0 و 53/0 براي تيمار SSG به دست آمد. اين نتايج نشان از شبيه‌سازي خوب مدل و تطابق نسبي بين داده‌هاي اندازه‌گيري شده و برآورد شده مي‌باشد. همچنين، پارامترهاي MBE، RMSE، NRMSE، d و 2R به‌منظور بررسي كارايي مدل در تغييرات غلظت نمك در سه ناحيه از خاك به‌طور متوسط محاسبه شد. ميانگين مقدار اين پارامترها در عمق‌هاي مختلف براي تيمار FSG به ترتيب 02/0 دسي زيمنس بر متر، 1/0 دسي زيمنس بر متر، 61/4 درصد، 9/0 و 87/0 به دست آمد. پارامترهاي مذكور در تيمار SSG نيز به ترتيب 07/0 دسي زيمنس بر متر، 24/0 دسي زيمنس بر متر، 78/2 درصد، 94/0 و 89/0 محاسبه شد. شبيه‌سازي مدل Drainmod-S در بخش شوري بيشتر قابل‌قبول بوده و با درصد خطاي كمتر، نتايج بهتري را حاصل كرده است. به‌عنوان نتيجه كلي، مقايسه مقادير اندازه‌گيري شده و برآورد شده سطح ايستابي و شوري خاك نشان داد كه مي‌توان از مدل Drainmod-s به‌عنوان يك راهنماي كلي در پيش‌بيني و شبيه‌سازي روند تغييرات سطح ايستابي و شوري خاك استفاده كرد.