فلزكاري مكتب خراسان، نقوش و تزيينات آن از منظر باورها و اعتقادات ايران باستان

Khorasan s metalwork school, its designs and decorations from the viewpoint of ancient Persia s trusts and beliefs

خراسان بزرگ به دليل شرايط جغرافيايي و سياسي كه در ادوار مختلف اساطيري و تاريخي داشته، در انتقال سنت هاي گذشته ايراني به دوره هاي بعد بسيار تاثيرگذار بوده است. آثار و متون تاريخي-جغرافيايي برجامانده، گواهي بر منابع و معادن سرشار فلزات، كارگاه هاي شكوفاي فلزكاري و صنايع دستي غني و پربار در اين سرزمين مي باشند. كارگاه هاي فلزكاري خراسان بزرگ كه وارث سنت هاي گذشته به خصوص ساساني مي باشند، باورها، اعتقادات و روش هاي ساخت و تزيين صنعت فلزكاري را از گذشته هاي دور حفظ و پس از استيلاي اعراب مسلمان به كارگاه هاي فلزكاري اسلامي منتقل كرده اند. در هنر فلزكاري اسلامي طي چهار قرن اوليه اسلامي با توجه به اعتقادات دين مبين اسلام به تدريج تغييراتي پديد آمد؛ در خراسان بزرگ پيشرفت كرد و در دوره ي سلجوقي به اوج خود رسيد. چهار شهر بزرگ خراسان (نيشابور، مرو، هرات و بلخ) در اين دوره به مراكز مهم فلزكاري تبديل شدند. تحفه ها و آثار ساخته شده توسط هنرمندان اين مراكز به سراسر مرزهاي اسلامي صادر مي شد. فلزكاري مكتب خراسان تا يورش مغول در اين مراكز ادامه يافت. با توجه به اهميت خراسان در اين صنعت و تاثيرات به سزاي آن در هنر فلزكاري قرون بعدي اسلامي، پژوهش در اين زمينه ضروري مي باشد. در اين پژوهش سعي مي-شود با استفاده از گردآوري اطلاعات كتابخانه اي و روش توصيفي-تحليلي، مكتب فلزكاري خراسان، نقوش و تزيينات آثار اين مكتب، از منظر باورها و اعتقادات ايران باستان مورد مطالعه قرار دهيم.