بقعۀ شيخ زينالدين تايبادي: جستاري در صورت و تاريخِ بنا

بناي بقعهي شيخ زينالدين تايبادي در جنوب شهر تايباد در منطقهي خراسان واقع است. اين بنا كه در نزد مردم محلي به مسجد مزار مولانا مشهور است ايوان رفيعي دارد كه از فواصل دور قابل رؤيت است. پشت اين ايوان گنبدخانهاي است و قبر شيخ زينالدين در بيرونِ بنا مقابل ايوان واقع شده است. نوشتار حاضر برآن است تا مسائلي در مورد صورت و تاريخِ اين بناي خاص روشن كند. مقاله با معرفي شيخزينالدين تايبادي آغاز ميشود و ميكوشد تا با مراجعه به متونِ همعصرِ وي، تصويري از شخصيت و جايگاه او به دست دهد. سپس به شهر تايباد و موقعيت بنا پرداخته ميشود. صورت بنا توصيف ميشود و فضاي دروني و بيروني، كتيبهها و تزيينات آن شرح داده ميشود. بعد از آن تلاش ميشود تا با مقابلهي متون تاريخي با صورتِ بنا و متن كتيبههاي آن، هدف و علت ساختن بنا، كاربرد نخست بنا و نام معمارِ آن جستجو شود.