تحليل مكان شناسي فضاهاي مذهبي در معماري شهرها بوسيله تحليل الگوي استقرار مسجد و مجتمع فرهنگي وليعصر(عج)

Spatial analysis of religious spaces in urban architecture by analyzing the pattern of deployment Mosque and Cultural Complex Valiasser

مدتهاست كه ساخت وساز معماري مسجد و مجتمع فرهنگي وليعصر(عج) تهران همجوار با ساختمان «تئاتر شهر» در محافل معماري و مردمي بحث برانگيز شده است، اين اتفاق جهت گيري هنرمندان و همچنين گروه هاي مردمي را در پي داشته است؛ از سوي ديگر بحث در خصوص فرم معماري مسجد و ضرورت تداوم معماري سنتي و يا پذيرش نوآوري در معماري بيروني مسجد مدتي است كه توجه محافل علمي و حرفه اي را به خود جلب نموده است. فضاهايي چون مجموعه پارك دانشجو و تئاتر شهر، با كاركرد اجتماعي خود، مي تواند بستر پر قدرت و سودمندي براي اقتصاد شهري، تقويت ارتباطات اجتماعي، برقراري امنيت و اعتماد در فضاي عمومي، كنترل اجتماعي، انتقال اخبار و اطلاعات، افزايش حساسيت هاي روحي و تأمين تعادل رواني، تقويت حساسيت هاي زيباشناختي، جامعه پذيري و فرهنگ پذيري مردم باشد. در حقيقت امكان انتقال فرهنگي خاص به افراد جامعه، از پتانسيل هاي يك فضاي جمعي شهري موفق است كه در محوطه تئاتر شهر به خوبي قابل مشاهده است. در اين نوشتار ابتدا ويژگي ها و پتانسيل هاي محدوده «پارك دانشجو و بناي تئاتر شهر» به عنوان يك فضاي جمعي موفق در شهر، تحليل و مورد واكاوي قرار مي گيرد. سپس با بيان پيشينه اي از شكل گيري اولين مسجد در تاريخ اسلام، معيارهاي مكانيابي مسجد در فضاي شهر، اقدام به مقايسه و تحليل مسجد و مجتمع فرهنگي وليعصر(عج) با معيارهاي به دست آمده خواهد شد. نتايج مطالعات پيشين نشان داده است كه «تكرار» در هر زمينه اي پس از مدتي منجر به بي تفاوتي افراد نسبت به موضوع تكرار شده مي شود به عبارت ديگر ساخت مساجد در «موقعيت هاي مختلف» و در مقابل «مخاطبان گوناگون» عمدتا در يك شكل و عملكرد ثابت، نتوانسته به نيازهاي ساكنان محل پاسخ دهد و در نهايت مورد استقبال كمتر اهالي قرار گرفته اند. با توجه به پيشينه تاريخي محوطه تئاتر شهر و حضور فعال مردم و جايگاه اين بنا در خاطره جمعي و هويت معاصر شهر تهران، لازم بود تا طرحي همگام و همراه با فرهنگ معاصر شكل بگيرد تا علاوه بر حفظ ويژگي-هاي فضايي حاضر، بتواند با نسل جديد و نسل هاي آينده ارتباطي نو را برقرار نمايد.