ارتقاء هويت ايراني-اسلامي در ميدان ها با رويكرد نمادگرايي مطالعه موردي ميدان شهداي مشهد

promotion of iranian -islamic identity in the field with symbolism approach,case study:shohada square

چكيده درﺷﻬﺮﻫﺎي اﻣﺮوز وﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﮐﻼن ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﻮﯾﺖ و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ آن ﺑﻪ ﯾﮑـﯽ از ﻣﻬﻤﺘـﺮﯾﻦ ﻣﺒﺎﺣـﺚ درﻣﯿـﺎن ﻣﺴـﺌﻮﻟﯿﻦ و ﻃﺮاﺣﺎن ﺷﻬﺮي ﻣﺒﺪل ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺑﯿﻦ، ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دوﻣﯿﻦ ﮐﻼﻧﺸﻬﺮ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺟﻬﺎن، ﻧﻘﺸـﯽ ﻫﻮﯾـﺖ ﺳـﺎز و ﺗﺎﺛﯿﺮﮔـﺬار درﻣﯿﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎي اﯾﺮان اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد. در دﻫﻪ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ، ﻣﯿﺰان ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﮐﺰي ﺷﻬﺮ، ﺑﻪ ﻃﻮرﭼﺸﻤﮕﯿﺮي اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. و اﯾﻦ روﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد ﺗﺤﻮﻻت ﻫﻮﯾﺘﯽ را ﻧﯿـﺰ درﺑﺮداﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ. در اﯾـﻦ ﻣﯿـﺎن ميدان شهدا به عنوان مركز شهر ،يكي از ميادين پر تردد و نقطه تلاقي سه شريان مهم ارتباطي شهر مشهد،خيابان امام خميني ره به خيابان آيت الله عبادي ،خيابان توحيد به شيرازي و خيابان شهيد هاشمي نژاد به دانشگاه مي باشد كه از اصلي ترين كانون هاي تاثيرگذار بر هويت بافت مركزي شهر به حساب مي آيد. اين مقاله با روش تحقيق استدلالي تحليلي در تركيب با مصداق پزوهي و تاريخ پژوهي به پرسش هاي زير پاسخ مي گويد: ميدان شهداي مشهد تا چه اندازه نمادي از اسلام و فرهنگ و تمدن ساكنان شهر مشهد مي باشد؟چگونه مي توان به وسيله نمادها در يك ميدان هويت ايراني-اسلامي را ارتقاء داد؟ نتايج حاصل از پژوهش نشان مي دهد در اين ميدان الگوهاي معماري مدرن قابل مشاهده است.دگرگون سازي كالبدي ميدان شهدا با الگوي كاملا مدرن و بي توجهي به پيشينه تاريخي، فرهنگ و تمدن ساكنان شهر، موقعيت قرارگيري ميدان درارتباط با حرم مطهر رضوي و بافت مذهبي ،صدمه اي جدي بر هويت ميدان وارد كرده است. دوگانگي فاحش الگوي كالبدي بافت قديم و جديد،نشان از بي توجهي به زمينه گرايي محيطي و هويت ايراني-اسلامي دارد. در نهايت راهكار هاي عملي هويت بخشي به اين ميدان بيان شده است.