علم ديني: مقايسه نظريه هاي دكتر گلشني و آيت الله جوادي آملي

علم ديني، چيستي، امكان و چگونگي راهيابي به آن يكي از مباحثي است كه به خصوص در دهه هاي اخير بسيار مطرح گرديده است. در اين مقاله، به مقايسه ي نظريه ي آيت الله جوادي آملي و دكتر گلشني پرداخته شده است. آيت الله جوادي آملي ابتدا جايگاه عقل و علم يقين آور را به عنوان محصول عقل، در هندسه ي معرفت ديني تبيين مي كنند و چنين علمي را چون پرده از فعل خداوند برمي دارد، الهي مي شمارند. بدين صورت ميان علم و دين از اساس تعارضي باقي نمي ماند، مگر اين كه دانشمندان ملحد بخواهند نتايج غيرتجربي از آن بگيرند. ساير تعارضات نيز ظاهري و قابل حل است. ايشان ايراد علوم حاضر را در منقطع ديدنِ علل مادّي از علل غيرمادّي آن ها مي دانند كه بايد رفع شود و نهايتاً راهكارهايي براي اسلامي كردن علوم بيان مي كنند. دكتر گلشني نيز باتوجه به تاريخ علم، تأثير مباني متافيزيكي در آن را قابل توجه مي دانند و معتفدند جهان بيني توحيدي، با هدايتِ اين مباني، مسير علم را به سمت الهي شدن تغيير مي دهد. از نظر ايشان، اسلام توصيه به فراگيري علوم كرده و مجاري معتبر ادراكي بشر را شناسانده است. دكتر گلشني نهايتاً، وحدت جهان بيني حاكم بر حوزه و دانشگاه را لازمه ي جبران مافاتِ دوري اين دو فضا از هم مي شمارند و راهكارهايي براي رسيدن به آن ارائه مي دهند. اين دو نظريه علاوه بر اختلاف در ادبيات، شباهت هاي زيادي دارند و مي توانند مكمّل باشند. نگارنده، پس از تبيين و نقد هرنظريه مي كوشد با توجه به ادبياتِ هر نظريه به نقدها پاسخ دهد. نهايتاً، با مقايسه اي ميان دو نظريه، وجوه اشتراك و افتراق آن دو بيان شده است.