مقايسه مهارت‌هاي اجتماعي كودكان با توجه به حضور و عدم حضور آنها در مهدكودك

مقدمه و بيان مسأله: بنيان هاي دانش، مهارت و نگرش ها از دوره مهد كودك شكل مي گيرند و اهميت و ضرورت آنها براي خاص و عام پذيرفته شده اند. پس ضروري است كه هر تحول و نوآوري آموزشي را از سالهاي اوليه ي كودكي مورد توجه قرار داد و برنامه ريزي براي دوران كودكي و بعد از آن را بر پايه و بنيان قوي بنا نهاد (پيري و اديب، 1388). مهد كودك اولين مكاني نيست كه كودكان با آن آشنا مي شوند، اما اولين مكان جدا از خانواده است. اين چنين تصور مي شود كه پيش دبستاني جدا از محيط خانواده، نيز مكاني است كه مهارتهاي اجتماعي در آن شكل مي گيرد (سيمن و كوكجيت، 2010). دوران اوليه كودكي زماني بسيار غني براي يادگيري هاي اجتماعي است. اين سرآغاز شكل گيري يادگيري هاي بسياري است كه در مسير پرورش مهارتهاي اجتماعي و ارتباطات بايد كسب شود (مفيدي، 1390). يكي از مهمترين اقدامات در حوزه آموزش و پرورش كودكان، مهارتهاي اجتماعي است كه شامل دستورالعمل مهارتهاي اجتماعي، راهبردهاي تعامل با همسالان و مهارتهاي بازي است (ترپ استرا و تامورا، 2008). بنا به تعريف اسلبي و گورا (2003) مهارتهاي اجتماعي عبارت است توانايي ايجاد رابطه متقابل با ديگران در يك زمينه اجتماعي به گونه-اي كه براي عموم جامعه پذيرفتني و ارزشمند است. بنابراين مبناي رشد اجتماعي، شكل-گيري روابط اجتماعي، كيفيت تعامل هاي اجتماعي، سازش اجتماعي و سلامت روان فرد، اكتساب مهارتهاي اجتماعي است (تئودور و همكاران، 2005). نتايج يافته هاي ياسمي، كيان و گرامي پور (1394) نشان داد كه ميانگين نمرات مهارتهاي اجتماعي در كودكان پيش دبستاني بيشتر از ميانگين فرضي جامعه است. براي ايجاد مهارتهاي اجتماعي، نيازمند آموزش رسمي اين مهارتها به كودكان هستيم. دوره پيش دبستاني، يكي از مهمترين مراحل براي كسب مهارتهاي اجتماعي در طول مراحل تحولي است. از اين رو مهد كودك بايد مكاني مناسب براي رشد مهارتهاي اجتماعي كودكان باشد و از آنجايي كه مهدكودك صرفاً نبايد محلي براي نگهداري كودك باشد بلكه بايد بتواند در غياب والدين به خوبي نقش آنها را هم ايفا كند. در اين پژوهش نيز سعي بر آن است تا با توجه به حضور و عدم حضور كودكان در مهدكودك، مهارتهاي اجتماعي آنان بررسي شود. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر توصيفي از نوع علي- مقايسه اي است. جامعه آماري پژوهش كليه كودكان 5-4 ساله شهرستان پيشوا در سال تحصيلي 97-96 بودند. نمونه آماري پژوهش شامل 100 نفر (50 نفر آنها مهد كودك رفته و 50 نفر آنها مهدكودك نرفته) از كودكان 5-4 ساله شهرستان پيشوا بود كه به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب شدند. گروه نمونه با اجراي پرسشنامه مهارتهاي اجتماعي ماتسون فرم والدين مورد ارزيابي قرار گرفتند. يافته‌هاي پژوهش: به منظور مقايسه مهارت‌هاي اجتماعي كودكان با توجه به حضور يا عدم حضور آن‌ها در مهدكودك از روش‌هاي آمار توصيفي (ميانگين و انحراف استاندارد) و آمار استنباطي (تحليل واريانس چندمتغيري MANOVA) استفاده شده است. نتايج نشان داد كه بين نمرات رفتار غير اجتماعي و رفتار تكانشگري در دو گروه افراد تفاوت معني‌داري در سطح 01/0p وجود دارد. همچنين بين نمرات رفتار اجتماعي مناسب در دو گروه تفاوت معني‌داري در سطح 05/0p وجود دارد. اين در حالي بود كه در مؤلفه‌هاي برتري‌طلبي و رابطه با همسالان در دو گروه، اين تفاوت معني‌دار نبود. با مشاهده نمرات ميانگين دو گروه در متغيرهاي فوق نتايج نشان مي‌دهد در مؤلفه رفتار اجتماعي مناسب گروه حضور در مهدكودك نمره بالاتري كسب كرد در حالي كه در دو مؤلفه رفتار غير اجتماعي و رفتار تكانشگري، گروه عدم حضور در مهدكودك نمره بالاتري به دست آورده است. بحث و نتيجه گيري: پژوهش حاضر با هدف مقايسه سلامت اجتماعي كودكان با توجه به حضور و عدم حضور آنها در مهد كودك انجام شد. نتايج نشان داد كه بين نمرات رفتار غير اجتماعي و رفتار تكانشگري در دو گروه افراد تفاوت معني‌داري وجود دارد. با مشاهده نمرات ميانگين دو گروه در متغيرهاي فوق نتايج نشان مي‌دهد در مؤلفه رفتار اجتماعي مناسب گروه حضور در مهدكودك نمره بالاتري كسب كرد در حالي كه در دو مؤلفه رفتار غير اجتماعي و رفتار تكانشگري، گروه عدم حضور در مهدكودك نمره بالاتري بدست آورده است. اين نتايج با يافته هاي ياسمي، كيان و گرامي پور (1394) همسو مي باشد. يافته هاي ياسمي و همكاران (1394) نشان داد كه ميانگين نمرات مهارتهاي اجتماعي در كودكان پيش دبستاني بيشتر از ميانگين فرضي جامعه است. نتايج يافته هاي لوپز و همكاران (2003) نشان داد كه آموزش مهارتهاي اجتماعي، سازگاري اجتماعي را افزايش مي دهد، پرخاشگري را كاهش مي دهد و رفتارهاي فرا اجتماعي را تقويت مي كند و بر كيفيت روابط اجتماعي تأثير مي گذارد. سيادت و جديدي (1394) در مطالعه خود دريافتند آموزش مهارتهاي اجتماعي بر عزت نفس و ابعاد هويت كودكان مؤثر مي باشد. كودكاني كه داراي مهارتهاي اجتماعي مناسب هستند، رفتارهايي را از خود نشان مي دهند كه منجر به پيامدهاي مثبت رواني- اجتماعي نظير پذيرش توسط همسالان و رابطه مؤثر با ديگران مي-شود آنها مي توانند رفتارهاي دوستانه، ياري گرانه، سخاوتمندانه و به طور كلي رفتارهاي مبين همكاري با ديگران را از خود نشان دهند.