واكاوي مباني مرگ انديشي در تفكر صوفيانه

مرگ از مفاهيم بسيار عميق و ناشناخته اي است كه همواره ذهن بشر را درگير خود ساخته است. در هر دوره-اي از تاريخ اقوام گوناگون با توجه به شرايط اجتماعي، اعتقادي و سياسي خود پاسخ‌هاي متفاوتي به چرايي و چيستي مرگ داده اند و روندي را در مواجهه با آن پيش گرفته اند. در انديشۀ صوفيانه مرگ انديشي از اهميت بسياري برخوردار است چنان كه در بسياري از آثار عرفاني با آن مواجهيم؛ خواه اين تفكرات برخاسته از مرگ هراسي بوده باشد يا تحت تأثير عقايد و شرايط موجود. در اين پژوهش كه به روش كتابخانه اي و اسنادي انجام گرفته است تلاش شده تا با نگاهي دقيق تر به مفهوم مرگ و انواع آن نزد صوفيه، زيرساخت هاي مرگ-انديشي و مرگ باوري در تفكرات صوفيانه از ديد جامعه-شناختي و روان شناختي روشن شود. بررسي نظريات انديشمنداني چون دوركيم، رنك و فرويد و مطابقت آن ها با مباني فكري صوفيه نشان مي دهد مفاهيمي همچون همزاد ناميرا و فناناپذيري بعد ناخودآگاه ذهن، بر روند شكل گيري اين چنيني انديشۀ مرگ و فنا در عرفان و تصوف تأثير درخوري داشته است.