نقش بادهاي جنوبي زمستانه در انتقال گرد و غبار از كانونهاي محلي به شهر اهواز

يكي از مهم ترين بحران هاي محيط زيستي در مناطق خشك و نيمه خشك جهان، پديده مخرب بيابان زايي و فرسايش بادي است؛ و وقوع طوفان هاي گردوغبار و حركت ريزگردها از پيامدهاي آن محسوب مي شوند. طي سال هاي اخير طوفان هاي گردوغبار در استان خوزستان و به ويژه در شهر اهواز، اثرات زيان بار زيادي را به همراه داشته و دامنه اثرات آن تا استان هاي هم جوار نيز كشيده شده است. وسعت خسارات اين پديده تنها به تهديد اراضي كشاورزي و مناطق صنعتي محدود نمي-شود، بلكه با مختل نمودن زندگي عادي شهروندان، آشكارا تبديل به يك تهديد جدي محيط-زيستي شده و واكنش افكار عمومي را به دنبال داشته است. تداوم دوره خشكسالي بر ميزان غلظت ريزگرد اثر مستقيم دارد؛ به طوري كه از سال 1386 تاكنون شهرستان اهواز روزهايي با غلظت گردوغبار بيش از 10000 ميكروگرم بر مترمكعب را تجربه نموده است. داده هاي سري زماني سنجش از دور به همراه داده هاي ايستگاهي (سنجش از نزديك) مي تواند به شناسايي كانون هاي منشا و مسيرهاي حركت آن كمك نمايند. با توجه به اينكه طي سال هاي اخير در شهر اهواز، به-ويژه در فصل زمستان، ميزان وقوع پديده گردوغبار از افزايش قابل توجهي برخوردار است، تشخيص مناطق منشا و شناخت ميزان گردوغبار، مسيله بسيار مهم در طراحي سيستم هاي هشداردهنده و مديريت و كاهش خطر ابتلا به اين پديده تلقي مي گردد. بنابراين به منظور نظارت، پيش بيني و شناسايي كانون هاي منشا با استفاده از روش هاي علمي و دقيق تر، در اين پژوهش تلاش گرديده تا با استفاده از روش هاي كيفي و كمي و با كمك تصاوير سنجنده ETM+ ماهواره LANDSAT، ابتدا به آشكارسازي تپه هاي ماسه اي واقع در جنوب شهر اهواز، به عنوان يكي از مهمترين كانون هاي داخلي منشا گردوغبار پرداخته شود. سپس با استفاده از گلباد و گلطوفان، نقش بادهاي جنوبي (جنوب و جنوب شرقي) در انتقال گردوغبار از كانون هاي محلي مذكور، به-عنوان يكي از مهمترين عوامل شكل گيري مدل هاي زمستاني گردوغبار (ماه هاي دي تا اسفند) آشكار گرديد.