پايش ماهواره اي منطبق بر شرايط زمين ـ هواشناختي گرد و غبارهاي ناشي از بادهاي 120 روزه در دشت سيستان

طوفان هاي گردوغبار يكي از پديده هاي رايج در مناطق خشك و نيمه خشك است كه باعث بروز مشكلاتي در فعاليت هاي انساني، كشاورزي، زيرساخت هاي اجتماعي، حمل و نقل، سلامت و اقتصاد جامعه مي شود. همچنين حجم فراوان ذرات حمل شده به جو، بيلان انرژي را تحت تاثير قرار مي دهد. گردوغبار منجر به التهاب ريه، واكنش هاي آلرژيك، بيماري هاي چشم، مننژيت و غيره مي شود. با توجه به اينكه طي سال هاي اخير، تعداد وقوع طوفان هاي گردوغبار در كشور ايران بسيار بالا بوده و دشت سيستان نيز از اين وضعيت مستثني نبوده است، بنابراين شناسايي و پايش روزانه آن حايز اهميت است. از آن جايي كه مدل هاي عددي هواشناسي به تنهايي قادر به رديابي و آشكارسازي طوفان هاي گردوغبار نمي باشند، امروزه تكنولوژي سنجش از دور با فراهم آوردن تصاوير متعدد جهاني و منطقه اي در مقياس هاي زماني و مكاني مختلف به عنوان ابزاري مناسب براي پايش، اندازه گيري و برداشت ويژگي هاي گردوغبار شناخته شده است. در اين پژوهش، علاوه بر تحليل هاي آماري مبتني بر داده هاي ايستگاهي و تحليل همديدي مبتني بر فراسنج هاي هواشناسي اخذ شده از پايگاه داده اي NOAA، با استفاده از شاخص هاي سنجش از دور بر روي تصاوير باندهاي 20، 21، 29، 31 و 32 سنجنده موديس ماهواره ترا، گردوغبارهاي ناشي از بادهاي 120 روزه دشت سيستان پايش و نقشه هاي مرتبط ارايه گرديد. نتايج دريافتي، به خوبي افزايش دوره اي سرعت باد را در طي دوره فعاليت بادهاي 120 روزه و شكل گيري طوفان هاي گردوغباري، منطبق با راستاي بادهاي شمال غربي جنوب شرقي، نشان داده است. همچنين نقش بستر خشكيده تالاب هاي هامون به عنوان مهم ترين كانون هاي تغذيه غبار طوفان هاي گردوخاك در دشت سيستان مشخص شده است.