مدل سازي رابطه فراواني طوفان هاي گردوغبار با متغيرهاي اقليمي در مناطق بياباني ايران

طوفان هاي گردوغبار يكي از زيان بارترين بلاياي طبيعي مناطق خشك و نيمه خشك جهان است. از آنجا كه متغيرهاي اقليمي تاثير به سزايي بر روي توليد گردوغبار دارد، شناسايي پارامترهاي اقليمي موثر بر اين پديده ضروري است. شناخت اين عوامل مي تواند به درك بهتر ما نسبت به پديده طوفان هاي گردوغبار كمك كرده و امكان پيش بيني آن ها را فراهم آورد. هدف از اين پژوهش، مدل سازي رابطه فراواني طوفان هاي گردوغبار با متغيرهاي اقليمي در مناطق بياباني ايران است. به اين منظور، در ابتدا عناصر اقليمي دماي ماهانه (متوسط و حداكثر)، بارندگي ماهانه و سرعت باد ماهانه (متوسط و حداكثر) انتخاب گرديد. سپس ارتباط ميان اين متغيرها با تعداد روزهاي همراه با گردوغبار ثبت شده در ايستگاه هاي هواشناسي، با بهره گيري از ضريب همبستگي و رگرسيون خطي چند متغيره بررسي شد. نتايج همبستگي بين متغيرهاي اقليمي و تعداد روزهاي همراه با گردوغبار در فصل تابستان نشان مي دهد كه تعداد روزهاي گردوغبار بيشترين همبستگي را با ميانگين و بيشينه سرعت باد در همه ايستگاه ها دارد. بارش، كمترين همبستگي را با تعداد روزهاي گردوغبار دارد. دما همبستگي بيشتري را با تعداد روزهاي گردوغبار نسبت به بارش نشان مي دهد. مدل سازي رگرسيون چند متغيره بين گردوغبار و متغيرهاي اقليمي در فصل تابستان نيز نشان مي دهد كه در اكثر ايستگاه ها سرعت باد و در بين عناصر اقليمي، دما بيشترين تاثير را در وقايع گردو غبار داشته و بارش تقريبا معني دار نبود. بالاترين ضرايب همبستگي بين بارش و وقايع گردوغبار به ترتيب 174/0- و 112/0 در ايستگاه هاي كنارك، چابهار و ايرانشهر مشاهده شد.