مقايسه و ارزيابي درختكاري هاي اطراف اهواز بر روي دو رخساره ماسه بادي و دشت رسي با دو هدف تثبيت تپه هاي ماسه اي و كنترل ريزگردها

فرسايش بادي و پديده هاي مرتبط با آن از جمله شكل گيري تپه هاي ماسه اي و يا طوفان هاي گردوغبار و ريزگردها را مي توان در بخش وسيعي از مناطق خشك و فراخشك كشور، مشاهده نمود. رخساره هاي متفاوت شكل گرفته بر اثر فرآيند فرسايش بادي، علاوه بر رفتارهاي مختلف از توان اكولوژيكي متفاوتي برخوردار هستند. لذا بايد در پروژه هاي مختلف كنترل و مهار آن ها به ويژگي ها، قابليت و همچنين محدوديت هاي اكولوژيكي آن ها نيز توجه نمود. با اين وجود، در بسياري از موارد مشاهده مي شود كه شيوه هاي كنترل و مبارزه با فرآيند فرسايش بادي يكنواخت و يا به عبارتي دستوري است. با توجه به اهميت موضوع، تنوع رخساره هاي فرسايش بادي و همچنين اقدامات گسترده اي كه در طي سال گذشته در استان خوزستان به ويژه در اطراف اهواز انجام شده بود پژوهش حاضر با هدف بررسي و مقايسه ماندگاري درختكاري هاي انجام شده در گذشته و پيش بيني درختكاري در عرصه هاي جديد صورت گرفت. بررسي-هاي ميداني و مقايسه تصاوير ماهواره اي در بيش از هشت منطقه درختكاري شده استان خوزستان و همچنين نظرسنجي بيش از 12 نفر از خبرگان، نشان داد كه در بيش از 90 درصد موارد، موفق ترين و ماندگارترين رخساره هاي درختكاري شده را تپه هاي ماسه اي و ناموفق ترين عرصه هاي درختكاري شده را اراضي دشت رسي با خاك سنگين و املاح دار تشكيل مي دهند. در پايان بر اساس مدل راهبردي SWOT و با توجه به چهار جنبه قابليت ها، محدوديت ها، فرصت ها و تهديدها، نتايج به دست آمده نشان داد كه تپه هاي ماسه اي با تكاثف بخار آب سطحي و زيرزميني و بستر مناسب براي ريشه دواني، مناسب ترين عرصه ها براي درختكاري در اطراف اهواز هستند. در حالي كه، عرصه هاي با خاك رسي و سنگين به دليل پديده ظرفيت پايين تكاثف و از سوي ديگر عدم امكان ريشه دواني، براي كشت گونه هاي درختي مناسب نيستند. لذا پيشنهاد مي گردد در عرصه هاي با خاك سنگين رسي و حتي خاك هاي نيمه سنگين كه عموما كانون هاي توليد ريزگرد را تشكيل مي دهند از كشت گونه هاي درختي و احياء بيولوژيك خودداري نموده و به جاي آن از راهكارهاي مناسب تر، از جمله احداث ديوارگلي و يا موانع رسي با منابع قرضه محلي استفاده گردد.