كانون­هاي بحراني فرسايش بادي وارزيابي اقدامات انجام شده در مقابله بيابانزايي (مطالعه موردي در شهرستان­هاي جيرفت و عنبرآباد)

در كشور ايران، با توجه به صرف هزينه هاي زياد در مقابله با بيابان زايي تاكنون موفقيت هاي چنداني حاصل نشده است كه يكي از دلايل آن، عدم ارزيابي و يا ارزيابي نامناسب طرح هاي انجام شده در قبل و بعد از اجراي طرح ها است. از جمله اين طرح ها، طرح كنترل كانون هاي بحراني فرسايش بادي است. بخشي از اين كانون ها در 25 كيلومتري شرق شهرستان جيرفت در استان كرمان واقع شده اند. اهميت و ارزيابي ميزان تاثير هر يك از اقدامات مديريتي، بيومكانيكي و بيولوژيكي در تثبيت ماسه هاي روان و كنترل فرسايش بادي در اين كانون بحراني مشخص نموده است كه روش هاي اعمال شده با هم نتايج مثبت و موثري را داشته اند. از آنجا كه پايداري روش-هاي اعمال شده در گرو رعايت اصول مبتني بر توسعه پايدار بوده، ارزيابي اقدامات صورت گرفته امري بسيار مهم است. در نهايت آنچه در كانون هاي بحراني شهرستان جيرفت صورت گرفته است حضور مشترك و هماهنگ كليه عوامل، با تكيه بر اصول علمي، تجربي و دانش بومي است كه باعث گرديده اين طرح به طرح شاخص تبديل شود. از ويژگي هاي مهم اين طرح استفاده از بادشكن غيرزنده به جاي مالچ نفتي و برخورداري از تنوع گونه اي و گونه هاي سازگار بياباني است. نتايج نشان داد كه از بين روش هاي ارزيابي، بهترين روش در مورد ارزيابي اقدامات انجام شده در كانون هاي بحراني فرسايش بادي، روش هاي كيفي همراه با روش هاي كمي به دليل رقومي بودن اكثر شاخص ها و يا قابليت تبديل شدن به شاخص هاي كمي در اين منطقه بوده است. ارزيابي هاي انجام شده نشان داد، فعاليت هاي انجام شده باعث تغيير ميزان پوشش گياهي و ارتقاي آن از 37 درصد به 74 درصد شده است كه اين موضوع از نشانه هاي موفقيت پارامترهاي اجرايي است.