ارزيابي برخي صفات رويشي ارقام گلابي متحمل به آتشك در شرايط اقليمي استان اصفهان

يكي از مهم‌ترين بيماري‌هاي درختان ميوه دانه‌دار از جمله گلابي، بيماري آتشك است. اخيراً اين بيماري به سمت اصفهان پيشرفت كرده‏است و بخش‏هايي از نطنز و اطراف اصفهان را آلوده كرده است. با توجه به اين‏كه ارقام گلابي كشت شده در اصفهان، بومي و خاص اين استان است و حساسيت زيادي به بيماري آتشك نشان مي‌دهند (نظير سبري، شاه‌ميوه)، از طرفي تاكنون تحقيقي بر روي سازگاري و مطلوبيت ارقام گلابي برتر نواحي شمالي كشور كه آستانه تحمل بالاتري نسبت به اين بيماري دارند انجام ‌نشده است. در اين تحقيق سازگاري و تحمل ده رقم از ارقام معروف وارداتي و بومي گلابي متحمل به آتشك شامل: لوئيزبورن ، ويليام ، فلسطيني ، اسپادونا (متحمل)، ويليامز ، ويليام دوشس (متحمل)، بيروتي (متحمل)، ابت فقل ، بوره ژيفارد (متحمل)، نطنزي در كنار شاهد شاه‌ميوه ، در آزمايشي در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي (RCBD) با سه تكرار و در هر تكرار 4 اصله درخت براي هر رقم، در مجموع 108 اصله درخت كه به فاصله 5×6 كشت شدند، مورد بررسي قرار گرفتند. پيوندك ارقام مورد نظر شهريورماه سال 1390 بر روي پايه بذري گلابي پيوندشد و در اسفند ماه همان سال در زمين اصلي در ايستگاه كبوتر آباد كشت گرديد. فاز اول اين آزمايش پنج ساله بود. در فاز اول اين تحقيق صفات رويشي شامل: 1- محيط تنه درخت از ارتفاع 20 سانتيمتري محل پيوند 2- تاج درخت 3- ارتفاع درخت از محل پيوند 4- ميزان رشد رويشي شاخساره هاي درخت 5- قطر پايه، پيوندك و محل پيوند برحسب سانتي‏متر اندازه‌گيري شد. طبق نتايج بدست آمده، اثر اصلي بلوك، زمان و رقم در تمام صفات مورد مطالعه در سطح يك و پنج درصد معني‏دار شد، اما اثر متقابل زمان در رقم براي هيچ يك از صفات معني‏دار نشد. بين ارقام مختلف از نظر تعداد شاخه جانبي تفاوت معني‏داري وجود ندارد، اما گلابي نطنزي، بيشترين تعداد شاخه جانبي (8/6) را دارا بود و گلابي رقم فلسطيني، كمترين شاخه جانبي (1/4) را توليد كرد. بيشترين ارتفاع از محل پيوند (6/183 سانتي‏متر) مربوط به رقم تجاري بيروتي مي‏باشد و كمترين آن در رقم اسپادونا به ثبت رسيد. سال‌هاي مختلف و ارقام متفاوت اثر معني‏داري بر صفات رويشي مورد بررسي در سطح يك درصد داشتند. در بين ارقام مورد مطالعه رقم بيروتي و نطنزي نسبت به ساير ارقام، رشد مطلوب‏تري در شرايط بيماري داشتند و بهبود صفات مختلف در اين ارقام مشاهده شد. رشد شاخساره، عرض تاج و قطر پايه و پيوندك در ارقام بيروتي و نطنزي بهتر از ساير ارقام بود.