رابطه خلقيات ايراني و عدم پيشرفت كشور در نظريه انديشمندان ايراني

مفهوم اعتلا و پيشرفت و تعالي از مفاهيم هم خانواده مفاهيمي همچون توسعه، رشد مي باشد و از آن نظر كه توسعه آن روي سكه تجدد است با تجدد هم پيوند دارد. مساله توسعه و پيشرفت چيزي حدود دو قرن است كه به صورت جدي در دستور كار ايرانيان قرار دارد و از مناظر مختلف فرهنگي، سياسي، اقتصادي و ... مد نظر بوده است؛ و در مدار آن تحليل هائي حتي فلسفي صورت پذيرفته است. گر چه عمدتا از مباحث جامعه شناسي سياسي ايران تلقي مي گردد، همانگونه كه در ادبيات سياسي كشورهائي نظير ما مد نظر بوده است. صورت مساله ما اين است كه چه شد دو حوزه تمدني شرق (از جمله ايران) و غرب در عصر جديد كه با هم نقاط اشتراكي را حداقل در شكل گيري هم زمان فضاي جديد و به تعبيري خيزشي نو داشتند يكي به لحاظ مادي دوره اعتلاي خود را پيمود و در مقطعي از تاريخ از تپش باز ايستاد و ديگري عنان تكنولوژي و ساخت ابزارها و مصنوعات را در دست گرفت و با پيشرفت هاي محيرالعقول شرايط بهتري را براي اتباع خود فراهم ساخت؟ در اين نوشتار علت ضعف و عقب ماندگي ايراني را در حوزه فرهنگ جستجو مي نمائيم و فرضيه ما اين است كه مناسبات خلقي و روحي ايراني در توسعه نايافتگي ايران دخالت مستقيم دارد. به همين دليل برخي از اهم نظريات شرق شناسان و نويسندگان ايراني را با نگاهي آسيب شناسانه در همين مقوله آورده ايم.