مطالعه و بررسي تطبيقي نقوش تزئيني در آثار پارچه هاي سيستان و بلوچستان (با تأكيد بر تكنيك هاي سوزندوزي و خامك دوزي)

A Comparative Study of Decorative Designs in Sistan and Baluchestan Fabrics (With Emphasis on Needle and Crochet Techniques)

سرزمين سيستان و بلوچستان جز يكي از استان هاي بسيار غني در زمينه ي نقوش تزئيني است. تكنيك هاي خامك دوزي و سوزن‌دوزي، از جمله هنر هايي مي باشند كه برگرفته از ذوق و قريحه فرد هنرمند همان سرزمين اند، همان‌گونه كه بسياري از شاهكارها از انديشيدن و ميل به كمال رسيدن سرچشمه گرفته است؛ اين هنرها تلفيقي از رنگ‌هاي خالص و طبيعي و نقوش زيبايي -برگرفته از طبيعت اند كه مي‌توان آن ها را در ميان زنان و دختران بلوچ و سيستان به عنوان هنري ظريف و پرسابقه ديد چراكه براي تامين مايحتاج زندگي و سر و سامان دادن وضع اقتصادي خانواده‌هاي كم درآمد نقش به سزايي داشته اند.پژوهش حاضر بر آن است ضمن شناسايي نقوش تزئيني در اين هنرها، به تبيين وجوه زيباشناختي اين آثار نيز بپردازد. لذا اين پژوهش به دو سوال اساسي پاسخ مي دهد: 1- چه فرم و نقوشي در اين آثار به كار گرفته شده است و چه ويژگي هاي زيباشناسانه اي را در بردارند؟2 - چه نقاط افتراق و اشتراكي بين اين دو آثار قابل مشاهده است؟ مقاله حاضر به روش توصيفي- تحليلي انجام شده است و با متد كتابخانه اي اطلاعات گردآوري شده اند و بررسي آثار بصورت تطبيقي مي باشند. نتايج پژوهش نشانگر آن-است: هنر خامه دوزي يا همان ابريشم دوزي اصولا تك رنگ و يا دورنگ بوده است و اغلب با نقوش هندسي و گياهي ساده آميخته شده اند ولي طرح هاي سوزن دوزي بسيار متنوع بوده و با الوان متعددي آراسته شده اند و فرم هاي گياهي و هندسي نسبتاً پركاري قابل مشاهده است.